Thích Trí Chơn
Thượng Tọa Thích Trí
Chơn hiện là Uỷ Viên Hội Đồng Trị Sự,
Chánh đại diện Phật giáo Quận 12, Trụ trì Tu viện Khánh An, Q12, Tp. HCM.
Bạn thân mến!
Tôi biết bạn chẳng có
tên, tuổi gì cả. Cho đến khi bạn ra đời sau gần một tháng trời, người ta vẫn
tranh cãi việc đặt bạn tên gì. Cho dù gọi bạn là Covid19, CoVy, Corona, virus
Wuhan, virus China hay gì đi nữa thì cũng chỉ là giả danh, tạm đặt cái tên để
dễ xưng hô với nhau.
Có người nói bạn sinh ra
từ tô cháo rắn, từ nồi lẩu dơi, người thì bảo quê hương của bạn là chợ hải sản,
một thuyết khác thì nói bạn được khai sinh từ phòng thí nghiệm. Dù bạn ra đời ở
đâu thì chắc chắn rằng bố mẹ bạn là tâm thức con người.
Bạn xuất hiện khiến nhân
loại chao đảo, người ta bảo là thiên tai. Nhưng, do nhân tâm mà bạn có mặt nên
tôi nói đây là nhân tai. Nếu nói bạn nhỏ thì đúng là bạn chỉ bằng 1/900 của đầu
sợi tóc, nhưng nếu nói bạn lớn thì cũng đúng - bạn có thể lớn bằng một chiếc
xe, chiếc máy bay, bằng một bệnh viện, một thành phố, thậm chí bằng một quốc
gia hay hơn nữa là bằng cả địa cầu.
Tôi gọi bạn là “Con” cũng
được mà gọi bạn là “Ngài” cũng không sai. Bạn ở trong con dơi, con rắn, con
người nên bạn là “Con”. Nhưng nếu bạn ở trong một người khoác chiếc áo thủ
tướng, nghị sĩ hay hoàng gia thì bạn nghiễm nhiên được gọi là “Ngài”. Nghĩa là
từ thành phần thấp hèn cho đến quyền quí, cao sang, từ những phương tiện giao
thông công cộng cho đến chuyên cơ của nguyên thủ, từ nhà trọ cho đến vương
cung, đâu bạn cũng có mặt.
Bạn có mặt để làm gì?
Chỉ trong khoảng ba tháng
nay, bạn đã định đoạt hơn 43.000 sinh mạng con người đi vào cõi chết và gần
900.000 người đang trong cơn mê (Con số sẽ chưa dừng lại).
Trước giờ con người cho
rằng “Trái đất này là của chúng mình”. Vậy nên người ta muốn đi đâu thì đi,
muốn làm gì trái đất thì làm. Nhưng bạn xuất hiện, con người chỉ còn bốn lựa
chọn: ở nhà, ở khu cách ly, ở bệnh viện hoặc chiếc quan tài.
Con người luôn nhân danh
là kẻ đứng đầu lẽ sống, kẻ thống trị thế giới nên điều khiển tất tần tật mọi
chuyện trên trời, dưới đất. Giờ thì kẻ thống trị thế giới, điều khiển tất tần
tật mọi chuyện dưới đất, trên trời là bạn. Chỉ nghe đến bạn, con người chạy như
chạy giặc, trốn như trốn động đất, sóng thần. Bạn có thể bắt con người ngồi vào
một chỗ và bạn cũng có thể giải tán đám đông.
Người ta oán bạn vì đã
làm thế giới hoang mang, có những đô thị phồn hoa giờ như vùng đất chết. Bạn
đẩy những mạng người vào hố chôn tập thể, thậm chí người thân không dám đi đưa
tang. Bạn khiến kinh tế thế giới suy thoái, giao thương ngưng trệ, chứng khoán
lao dốc, sân bay, tàu biển đóng cửa, cơ man là công ty, xí nghiệp phá sản, các
khu công nghiệp, dịch vụ, du lịch điêu đứng, hàng triệu người thất nghiệp, trẻ
em không được đến trường... Bạn tàn ác.
Nhưng ....
Nhờ thực tập hạnh lắng
nghe của Bồ Tát Quán Thế Âm với sự chú tâm và thành khẩn, ngồi nghe với tâm
không thành kiến, không phán xét, không phản ứng, ngồi nghe để hiểu - hiểu
những điều đang nghe và cả những điều không nói. Nhờ biết lắng nghe như vậy nên
tôi đã thấy được bạn, biết bạn là ai, bạn thuộc dòng họ nào, bạn có mặt nơi đây
để làm gì.
Nhiều chục năm nay, anh,
chị, em, bà con, dòng họ của bạn; những “ tuýp người” nóng nảy như động đất,
sóng thần, cháy rừng, ngập mặn, khô hạn và cả những “tuýp người” âm ỉ bực tức
như SARS, HIV, dịch tả, dịch hạch, dịch cúm, đậu mùa, sởi, lao, phong... nhiều
lần xuất hiện để thức tỉnh nhân loại.
Tôi biết những cơn động
đất, sóng thần, cháy rừng, ngập mặn hay khô hạn kia là sự quằn quại, đau thương
của đất mẹ, những biến đổi khí hậu, hâm nóng toàn cầu là sự rên xiết của thiên
nhiên; những SARS, HIV, dịch tả, dịch hạch, dịch cúm, đậu mùa, sởi, lao, phong
... là sự mất cân bằng sinh thái, tác động trực tiếp lên con người, khiến con
người mệt mỏi, nóng sốt với nhiều trạng thái đau đớn thậm chí dẫn đến tử vong.
Vậy mà con người nào có
chịu để tâm. Trái đất là căn nhà duy nhất để con người sinh sống; môi trường,
không gian là bầu dưỡng khí duy nhất để con người thở. Nhưng, con người cho
rằng trái đất không biết đau nên tha hồ vùi dập; tài nguyên thiên nhiên không
bao giờ cạn kiệt nên tha hồ khai phá, bức bách. Đạt được sự bức phá nào đó, con
người kiêu hãnh với “trí tuệ”, với “thành công” của mình.
Một người mà kiêu hãnh vì
đã đốn được cột nhà mình, khoét được mái nhà đang che chở cho mình thì thử hỏi
tương lai người đấy đi về đâu. Khoan nói đến đất mẹ hay thiên nhiên, con người
đã đang thiếu tử tế với chính mình.
Mấy tháng nay, trong vô
hình, bạn đã lặng lẽ điều chỉnh con người dần về với trật tự của vũ trụ, với
thiên nhiên, dần trở về với những gì cần thiết nhất cho lẽ sống tự nhiên của
muôn loài, trong đó có con người.
Con người dần ý thức được
hai chữ “Dừng lại”. Dừng vận chuyển máy bay, tàu biển, xe lửa, xe hơi, hàng
hoá; dừng sản xuất, thương mại, kinh doanh, du lịch; dừng tụ tập, hội họp dưới
mọi hình thức. Nó gián tiếp nhắc nhở con người phải dừng khai thác tài nguyên,
tàn phá thiên nhiên, chạy đua vũ trang, sản xuất vũ khí, sát hại sinh mạng,
phát triển kinh tế, lối sống ích kỷ, đua đòi vật chất, tham lam hưởng thụ...
Tất cả mọi cái gọi là “thành công” của con người đều phải “Dừng lại”, vì ít
nhiều nó có bóng dáng của tàn ác đối với thiên nhiên.
Bạn Covid19 thân mến!
Kể từ bạn xuất hiện, hai
chữ “Dừng lại” đã được con người gọi tên. Một số khẩu hiệu như rửa tay sát
khuẩn, đeo khẩu trang, khi tiếp xúc phải cách xa 2 mét. Nó gần như là những câu
thần chú cho con người thực tập mỗi giờ.
Vậy thì con người cần
phải “Dừng lại” những gì?
Con người đã và đang nằm
trên núi vật chất và sống với thói quen hưởng thụ. Hai chữ “Dừng lại” với con
người nghe sao lạ quá, thật khó chấp nhận. Phát triển kinh tế thực chất là dồn
dập sản xuất, kinh doanh, dùng mọi biện pháp quyến rũ, kích thích người dùng.
Thành quả mà con người tạo ra và thụ hưởng suy cho cùng là xác chết của thiên
nhiên.
Nếu con người là con của
mẹ thiên nhiên thì muôn loài, muôn vật cũng là con của mẹ thiên nhiên, nhưng
con người chỉ muốn quyền ưu tiên thuộc về mình. Con người tự cho mình cái quyền
được đào, được bới, được khoan được moi tận sâu thẳm trong trái tim của mẹ -
lòng sông, lòng biển, lòng núi, lòng đất. Chưa hết, con cá dưới nước, con chim
trên trời, con thú trong rừng cho đến rễ cây, ngọn cỏ đều là... vật dưỡng nhơn.
Con người lấy tinh hoa
của thiên nhiên nhiều quá nhưng trả lại thiên nhiên chỉ toàn chất độc. Hiện
nay, những cụm từ nguy hiểm chết người như ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không
khí, ô nhiễm đất, ô nhiễm nước, ô nhiễm tiếng ồn... nghe đã quen tai. Ngay như
đồ ăn, thức uống cũng đầy dẫy độc tố. Tất cả mọi thứ ô nhiễm này đều xuất phát
từ ô nhiễm tâm.
Con người được mẹ thiên
nhiên chở che, đùm bọc bằng tình thương yêu lớn quá. Có phải vì “đứa con được
chiều thường thiếu ngoan hiền”. Trớ trêu thay, khi quả đắng đến thì con người
không còn nhớ nhân tạo mà chỉ biết thốt lên... thiên tai.
Covid19 ạ, con người đã
dần nhận ra một phần rằng, tài sản lớn nhất là sức khỏe, là sinh mạng chứ không
phải vật chất phù phiếm xa hoa; hạnh phúc đích thực là tình người chứ không
phải quyền uy, thế lực. Biết là vậy nhưng để thay đổi thói quen - nghiệp - thì
không biết đến bao giờ. Tôi tin con người sẽ thay đổi và bạn chắc chắn cũng sẽ
thay đổi. Nghĩa là, thay vì bắt bạn hãy biến đi thì giải pháp phù hợp nhất là
con người nên thay đổi chính mình.
Kể từ sau “biến cố Vũ
Hán”, con người bắt đầu “Dừng lại”. Dù chỉ một thời gian ngắn thôi mà sức sống
kỳ diệu của thiên nhiên như được hồi sinh. Bầu khí quyển đã dần tan màu chết,
dòng sông nào đen thẩm, hôi thối nay đã bắt đầu trong và các loài thuỷ tộc đã
biết đùa vui; các đô thị lớn trên thế giới ngày nào hình chụp từ vệ tinh một
màu xám xịt, thì nay màu sự sống đã dần sáng ra.
Nhờ “Dừng lại”, không ra
khỏi nhà mà những đứa trẻ bắt đầu tìm được tình thương trong vòng tay của mẹ,
những phụ nữ tìm được hạnh phúc bên chồng. Con người quen sống với văn minh vật
chất bên ngoài nên năng lượng tâm linh bên trong cạn kiệt, hao mòn.
Do đó mọi bất an, sợ hãi,
hoang mang, bấn loạn khởi lên. Nhờ “Dừng lại” mà con người có cơ hội được ngơi
nghỉ cả thân và tâm, để nhìn lại những tranh giành vô nghĩa với những thành
bại, được mất, sướng khổ, có không... để rồi tự chọn cho mình cái gì mới là
hạnh phúc bền lâu, tài sản nào mới là giá trị đích thực.
Năm xưa, Đức Thế Tôn đang
trên đường đi khất thực, tên cướp Angulimāla đã rượt đuổi với hy vọng lấy được
mạng Ngài. Rượt mãi mà không được, tên cướp ra lệnh: “Sa môn Cồ Đàm hãy dừng
lại”. Đức Phật khoan thai đáp: “Ta đã dừng rồi, này Angulimāla. Và ngươi hãy
dừng lại!”. Tên cướp hét lên: “Ông vẫn đang đi mà sao lại nói dừng rồi”. Đức
Phật giải thích: “Trên con đường độc ác, với trượng, với kiếm và cung, Ta dừng
lại từ rất lâu. Ngươi cũng hãy dừng lại đi”. Nghe xong, tên cướp đã gục xuống,
rơi gươm.
Ánh sáng trí tuệ của Thế
tôn đã bẻ gãy thanh gươm tàn độc và cái ác đã phải dừng lại, cúi đầu. Phải
chăng con người ai cũng có cái chất “Angulimāla” trước thiên nhiên vạn hữu?
Rửa tay sát khuẩn:
Nhắc nhở rửa tay, cứ ngỡ
như chỉ dành cho những đứa bé lên 3. Ấy vậy mà nó đã trở thành hiệu lệnh không
chỉ ở cấp quốc gia mà còn mang tính toàn cầu.
Tại sao phải rửa tay? Vì
tay bẩn, vì sợ dính Covid19. Con người kinh tởm bạn đến thế sao? Vì cảnh giác
cao, nói đến bạn là người ta vội đi sát khuẩn, tức là phải sát... bạn. Giá như
con người cảnh giác từ thưở... cháo rắn, lẩu dơi, hải sản hay ngồi vào phòng
thí nghiệm thì câu chuyện đã khác. Nhưng tuyệt đại đa số con người sẽ la toáng
lên tôi không ăn cháo rắn, lẩu dơi, hải sản, không ngồi phòng thí nghiệm sao bà
Covid19 hãm hại đời tôi thế này?
Bạn hãy trả lời cho con
người đi Covid19. Bàn tay không chạm tô cháo rắn, lẩu dơi, hải sản nhưng liệu
có chạm tê tê, cầy hương, trâu, bò, heo, chó, gà...? Có bồi bổ tấm thân người
bằng cao hổ, cao khỉ, cao ngựa, ngà voi, sừng tê giác, vi cá...? Có sử dụng túi
xách, mang giày bằng da trâu, da cá sấu, da trăn...? Có mặc ấm, mặc đẹp bằng
lông cừu, lông vịt, lông ngỗng...
Không ngồi phòng thí
nghiệm nhưng liệu có ngồi phòng máy lạnh, xe hơi, máy bay, hay các công xưởng
là những “vật chủ” xả “dòng họ covid19” ra môi trường mỗi ngày? Vậy thì bàn tay
nào “sạch sẽ” trước thiên nhiên? Ai không là tội đồ của đất mẹ?
Có phải con người tạo ra
ô nhiễm nhưng luôn tự hào với bàn tay sạch? Gặp nhau, con người luôn bắt tay,
biểu thị hành động “đoàn kết” và chào nhau với mỹ từ “thân ái”, nhưng trong bàn
tay ấy có Covid19 hay không, lời nói kia phun ra có Covid19 không thì chỉ bạn
mới biết. Có một phụ nữ bị cáo buộc là kẻ tội lỗi. Rất đông người đã đến xử tội
người phụ nữ này bằng cách ném đá. Đức Giêsu đã lên tiếng: "Ai trong các
ông với bàn tay sạch thì cứ việc lấy đá mà ném trước đi."
Chiếc Khẩu trang:
Tôi hình dung chiếc khẩu
trang được sử dụng để bịt mũi, miệng nhằm bảo vệ người đeo khỏi bị hít thở
khói, bụi, mùi hôi... Những người nấu ăn thì mang khẩu trang để tránh nói
chuyện khiến nước bọt, nước miếng đi vào thức ăn. Những người làm trong môi
trường y tế, hoá chất thì mới mang khẩu trang phòng ngừa các loại vi khuẩn,
dịch bệnh.
Đành rằng, chiếc khẩu
trang giúp ngăn ngừa, bảo vệ mũi khi hít thở, nhưng tên của nó là “khẩu trang”
cơ mà. Mục đích chính của nó là trang bị cho cái miệng. Cái miệng ăn uống, nói
năng, khạc nhổ, phun vãi nhiều quá, mà toàn là những chất phải đưa người khác
đi cách ly, đi bệnh viện.
Có phải chiếc khẩu trang
nhắc con người hãy tiết độ trong ăn uống, cẩn thận khi phát ngôn, hay quí giá
hơn là sống nếp sống im lặng. Con người oa oa từ chiếc nôi rồi oang oang lúc
trưởng thành, cho đến nấc nấc lúc sắp vô quan tài. Con người nói cả đời, chưa
hề biết im lặng.
Tiếp xúc phải cách xa 2
mét:
Bạn Covid19 hỡi!
Nghịch lý quá phải không.
Ai đời, trong tình người, tiếp xúc cách xa ta là thương ta. Kẻ gần ta dưới 2
mét là kẻ xấu của ta. Bạn bẩn, độc hay con người bẩn, độc mà để đối xử nhau đến
mức thế? Uhm, thì bạn độc, bạn bẩn, bạn cố tình chui vào miệng, vào mũi con
người. Nhưng đó là trường hợp đầu tiên bạn núp trong bát phở rắn, nồi lẩu dơi.
Sau đó thì con người cứ phun vào nhau để bạn có mặt toàn cầu. Cái “môi trường
kia” “tốt” thế nào mà bạn sinh sôi nảy nở giỏi đến vậy?
Giờ thì, cái bắt tay đã
trở thành nỗi sợ hãi, mở miệng nói phải bịt khẩu trang, gặp nhau phải đứng cách
xa 2 mét thì đây là thời văn minh gì? Đâu là biểu tượng niềm tin giữa con người
với con người lúc này.
Sự hiện hữu của Covid19,
con người gọi đây là biến cố, là tê liệt kinh tế, là đại dịch toàn cầu, là
khủng hoảng nhân loại hay gì gì đi nữa thì thông điệp bạn gửi đến nhân loại có
phải là:
1/ Hãy quay về:
Hãy quay về an trú với
chính căn nhà của mình. Hãy đốt lên bếp lò làm ấm hạnh phúc gia đình; đừng la
cà ăn chơi, sa vào những thú vui nơi thanh lâu tửu điếm. Đừng tụ tập nơi chốn
đông người, dễ “kết duyên” với Covid19 lắm. Hãy thay đổi thói quen “đông mới
vui”. Đằng sau cái “Đông - Vui” ấy là Đui - Vong. (Đui là mù, vong là mất).
An thân chưa đủ, phải an
tâm nữa. Hãy quay về căn nhà tự tánh, soi chiếu, dọn dẹp “ổ dịch” bên trong.
Hãy sát khuẩn tự tâm cho thanh tịnh.
2/ Hãy rửa tay:
Sống với bàn tay sạch -
hành động đẹp - biết làm thiện, sống biết ơn, biết kính trọng thiên nhiên, con người
và vạn loại chúng sinh.
3/ Chiếc khẩu trang:
Hãy tiết độ trong ăn
uống, cẩn thận khi nói năng; nếu có thể hãy thực tập nếp sống của bậc thánh:
sống tĩnh lặng.
4/ Sống biết dừng.
Dừng di chuyển với tấm
thân này, với mọi phương tiện giao thông chưa đủ, phải dừng “trí tuệ tàn phá
thiên nhiên”, dừng “phát minh khoa học hủy diệt”, dừng “thành tựu kinh tế hưởng
thụ”.
5/ Ai cũng có sứ mạng
Covid19. Bạn thật nhỏ.
Nhỏ lắm. Mắt thường không thấy được. Nhưng bạn biến hoá khôn lường. Trong cái
vô hình bạn đã điều khiển tất thảy hữu hình. Tiếc thay, do bị sinh ra từ tâm
thức tam độc (tham, sân, si) nên bạn trở thành đứa nghịch tử. Nếu được sinh ra
từ Bốn tâm vô lượng (từ, bi, hỷ, xả) bạn chắc chắn sẽ được tôn vinh là thiên
tử, thánh nhân.
Dù thế nào thì ai xuất
hiện trên đời cũng đều có sứ mạng nhất định. Bạn đến đây để nhận tiếng đời
trách oán, nhưng cũng không ít người lên tiếng minh oan.
6/ Sống chung an lạc:
“Trái đất này là của
chúng mình” phải được hiểu rằng trái đất này là của trời, người, cầm thú, chim
muông, sông, biển, núi, rừng, cỏ, cây, hoa, lá, chất rắn, chất lỏng, chất nóng,
chất khí; tất thảy các loài hữu tình, vô tình, hữu hình, vô hình, các loài được
sinh bằng bào thai, bằng trứng, bằng sự biến hoá và sinh nơi ẩm thấp... Con
người chỉ là một trong vô số sự sống. Trong thiên nhiên không có chức vụ “kẻ
thống trị thế giới” mà chỉ có hoà đồng, sống chung an lạc.
7/ Thiên nhiên tự hài
hoà.
Bạn không xuất hiện nhưng
bạn khiến thế giới biểu hiện. Bạn vô hình nhưng bạn tác động lên thế giới hữu
hình một cách mãnh liệt trên cả hai bình diện sinh và diệt. Trong nỗi lo bệnh
và chết của con người thì có mầm hồi sinh của thiên nhiên vạn hữu. Đây là sự
cân bằng hài hoà ngoạn mục, tái cấu trúc sự sống muôn loài.
8/ Cuộc mong manh.
Kiếp người mong manh,
mong manh như chính sự sống của Covid19. Bơi trong không khí, bạn sống được 3
tiếng, bám trên kim loại đồng 4 tiếng, bìa carton 24 tiếng, nhựa và thép không
rỉ 3 ngày, trên bề mặt vật dụng gia đình 9 ngày.
Con người bám trên trái
đất này được tính bằng chục năm, trăm năm nhưng một khi Covid19 gọi tên thì
mạng sống không hơn Covid19 lắm.
9/ Một trong tất cả.
Hơi thở của một người bên
Dương Tử giang lại có thể tác động đến hơn bảy tỷ người trên thế giới. Như vậy
để thấy một niệm khởi lên đều tương tác đến cả nhân loại. Thế nên, hãy luôn
khởi niệm thiện lành cho thế giới này tươi đẹp.
Chào thân mến,
Thích Trí Chơn
01/04/2020
Nguồn: Phật Sự Online
8664200420