Lược sử gia đình phật tử việt nam

Phúc Trung

Khai từ

Khi tôi học Thế giới sử trong những năm Đệ nhị cấp, giáo sư Nguyễn Khánh Nhuần (hiện nay định cư ở Seattle, Washington State) nói một câu chuyện liên quan tới Sử: “Có một sử gia Pháp, một hôm vào buổi sang, sau khi ăn điểm tâm, ông dùng cà phê thì hết thuốc hút, ông sai một người bồi (người giúp việc trong nhà) đi mua thuốc lá, trong khi chờ đợi, ông bước ra ban-công nhìn xuống sân nhà, có người làm vườn đang tỉa nhánh, cắt lá cây cảnh.

Bỗng nhiên ông nghe âm thanh vang dội của hai chiếc xe đụng nhau, ông theo dõi từ khi tai nạn xãy ra, xe cứu thương tới cho đến khi xe cứu thương chạy đi, người hiếu kỳ tan hàng.

Anh bồi mua thuốc về, nại lý do về trễ vì có hai xe đụng nhau tại ngã tư, cạnh nhà, xe cứu thương đến chở một chết một bị thương.

Sử gia không tin anh bồi nên gọi người làm vườn hỏi, anh làm vườn cho biết chính mắt anh ta thấy xe cứu thương tới chở hai người tài xế bị thương đi bệnh viện.

Còn ông, ông nhìn thấy cả hai anh tài xế bị thương, một anh bị thương nhẹ được băng bó tại chỗ, còn anh kia bị thương nặng, được đặt nằm trên băng-ca đưa lên xe cứu thương với một người đi theo.

Sử gia kia kết luận rằng: “Những gì chính mắt mình thấy khác với những gì người khác kể lại, vậy viết những gì mà mình không thấy làm sao bảo đảm đó là sự thật?"

Từ đó Sử gia người Pháp kia bỏ không viết sử nữa. Ông Nguyễn Khánh Nhuần kết luận: “Muốn viết sử cho đúng, phải đợi qua khỏi 50 năm sau, lúc ấy những người trong cuộc, những kẻ liên quan không còn nữa, sự thật mới có thể viết được.”

Cho nên một cái chết của Tổng Thống Ngô Đình Diệm và Ông Ngô Đình Nhu, mỗi người viết khác nhau, tại sao bị trói, bị đâm rồi còn bị bắn ? Tại sao có người viết đoàn xe chạy thẳng, có kẻ viết chiếc xe tank tách đoàn, ghé vào Tổng Nha Cảnh Sát, 20 phút sau mới quay ra nhập vào đoàn ?

Ngày xưa ở Trung Quốc, viết sử là một Sử quan viết sự thật ghi lại thịnh suy, hưng vong của một nước. Thời đại ấy có những Sử quan dám đem đời mình để viết cho đúng sự thật, Chẳng hạn như khi Thôi Trữ giết vua Tề, thai sử nước Tề viết: “Thôi Trữ viết vua của mình là Trang Công”. Quan thái sử ấy bị giết, người em lên thay vẫn giữ nguyên câu văn, lại bị giết. Người em kế xin lên thay chức sử quan, cũng viết như vậy không thêm bớt một chữ. Thôi Trữ sợ không dám giết Sử quan nữa.

Lã Bất Vi, được Trang Tương Vương phong là Văn Tín Hầu ăn thuế mười vạn hộ, khi Thủy Hoàng Đế lên ngôi phong làm Tướng quốc, gọi là Trọng phụ. Thời đó ở các nước như Ngụy có Tín Lang Quân, Triệu có Bình Nguyên Quân, Sở có Thân Xuân Quân, Tề có Mạnh Thường Quân, họ đều đua nhau quý trọng kẻ sĩ. Lã Bất Vi có tiền của, muốn như các người kia, nên đón mời các kẻ sĩ trong thiên hạ có đến ba ngàn khách trong nhà, ông nhờ những khách ấy soạn ra những điều mình biết thành tám Lãm, sáu Luận, mười Kỹ gồm trên mười vạn chữ, cho là ghi đủ hết các sự vật trong trời đất, thiên hạ, đặt tên sách là Lã Thị Xuân Thu bày ở chợ Hàm Dương đặt thưởng nghìn lạng vàng cho ai có thể thêm bớt một chữ.

Đó là ngòi bút của Tư Mã Thiên viết trong Sử Ký để ghi đậm nét, quyền thế, giàu sang và tính con buôn của Lã Bất Vi, vì ông đã được lãi khi buôn được vua Tần Thủy Hoàng. Nhưng cuối cùng, năm thứ mười đời Tần Thủy Hoàng ông phải uống thuốc tự tử.

Đức Phật của chúng ta, Ngài khuyên những người thuộc Bộ tộc Kalama ở Kesaputta như sau :

“Này các Kalama, chớ có tin vì nghe lời thuật lại, chớ có tin vì theo truyền thống, chớ có tin vì nghe những lời đồn. Đừng để bị dẫn dắt bởi uy quyền của kinh điển, bởi luận lý siêu hình, hay bởi sự xét đoán bề ngoài. Đừng để bị lôi cuốn bởi những gì có vẻ đáng tin, bởi thích thú trong những quan niệm võ đoán, hay bởi ý nghĩ "Đây là thầy ta"... Nhưng này các Kalama, khi nào các người tự mình biết rằng các pháp ấy là thiện, là tốt, được người có trí tán thán, các pháp này nếu được chấp nhận và thực hiện thì sẽ đem lại hạnh phúc và an lạc.“ (Tăng Chi Bộ Tập I, Kinh Các vị ở Kesaputta)

Cho nên…

Không phải vì có một quá trình vàng son, với những thành quả sáng chói, nên cần phải viết lại từng chặng đường đã qua của Gia Ðình Phật Tử Việt Nam. Lại càng không phải viết để tô son điểm phấn làm cho Gia Ðình Phật Tử Việt Nam được danh tiếng hơn.

Viết, chẳng qua là để ghi lại những thời kỳ đã qua, để cho những người muốn tìm hiểu về Gia Ðình Phật Tử, có thể có những dữ kiện khách quan, nhờ đó người ta mới đánh giá được thực chất của đoàn thể nầy, cũng như những người đi sau, biết được rõ ràng nguồn gốc, quá trình hoạt động của nó, để từ đó rút ra được những bài học cho tổ chức và bản thân.

Ðây chỉ là bài khởi thảo, chắc chắn có những điểm cần phải thẩm định lại.

I.- Những nhân tố hình thành Gia Ðình Phật Tử Việt nam :

Chúng ta biết rằng giáo lý của đức Phật đã thu hút những người trí thức trong các đoàn quân xâm lược Á Châu vào thế kỷ thứ XIX. Từ đó Phật giáo đã gây tiếng vang và lan tràn sang Phương Tây.

Tại Trung Hoa, Hư Vân Hòa Thượng đã vân du sang Hồng Kông, Nam Dương để truyền bá Phật giáo, đồng thời cùng những vị khác thành lập các hội Phật giáo trong nước, nhằm canh tân và chấn hưng Phật giáo Trung Quốc, sự kiện nầy đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc chấn hưng Phật giáo Việt Nam, do đó các hội Phật Giáo ở Nam, Trung, Bắc Việt Nam được thành lập vào đầu thập niên 30.

Cũng vào đầu thập niên 30, một tổ chức giáo dục thanh thiếu niên quốc tế, đã được thành lập tại các thành phố lớn ở Việt Nam như Hà Nội, Huế, Sàigòn đó là Hội Hướng Ðạo Việt Nam. Sinh hoạt của Hướng Ðạo rất thích hợp với tuổi trẻ.

Ðó là những nhân tố quyết định cho việc hình thành phong trào Gia Ðình Phật Tử Việt Nam, cùng với hoàn cảnh của đất nước và Phật giáo Việt Nam, Gia Ðình Phật Tử phải trải qua nhiều thời kỳ mới kiện toàn tổ chức như ngày nay.

II.- Những thời kỳ tiến triển :

Căn cứ vào những hình thái tổ chức, chúng ta có thể chia thành những thời kỳ như sau :

1.- Thời kỳ sơ khởi : Vào năm 1932, An Nam Phật Học Hội do Hòa Thượng Giác Tiên (1880-1936) và đệ tử là Bác sĩ Tâm Minh Lê Ðình Thám (1897-1969) đứng đầu thành lập ở Trung Kỳ. Nhân lễ Phật Ðản, mồng Tám tháng Tư năm Ất Hợi (10-5-1935) Hội An Nam Phật Học đã tổ chức một đại lễ Phật Ðản tại chùa Diệu Ðế, có Hoàng đế Bảo Ðại, Hội Trưởng danh dự của hội dự lễ. Buổi tối có tổ chức diễn hành rước tượng Phật Ðản sinh từ chùa Diệu Ðế đến chùa Từ Ðàm, để biểu dương và cổ vũ phong trào phục hưng Phật giáo ở đất thần kinh. Trong đó có Ðồng Ấu Phật Tử do ông Bửu Bác huấn luyện, họ mặc đồng phục cổ truyền áo dài the xanh, đeo dãi băng vàng có chữ nâu Nam mô Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật, vừa đi diễn hành vừa hát những bài tán thán đức Phật theo điệu Ðăng Ðàn Cung, Kim Tiền, Phú Lục, Long Ngâm . . . trong đó có cả bài Trầm Hương Ðốt. Về sau, nhạc sĩ Bửu Bác vẫn tiếp tục tập Ðồng Ấu Phật Tử ca hát ở chùa Từ Ðàm. Những người tham gia Ðồng Ấu Phật Tử tuổi từ 12 đến 18, phần lớn là con em của Phật tử thuộc gia đình danh gia, vọng tộc như con cháu của Bác sĩ Lê Ðình Thám, Lê Lừng, Tôn Thất Liệu, Nguyễn Hữu Huỳnh (dòng dõi công thần Nguyễn Hữu Cảnh). . .

2.- Thời kỳ phôi thai : Vào khoảng năm 1940, những người sinh hoạt ở Ðồng Ấu Phật Tử trong phạm vi gia đình Bác sĩ Lê Ðình Thám có người con thứ là Lê Ðình Luân, thư ký riêng là Lê Lừng đều là Hướng Ðạo sinh đã khởi xướng ra thành lập tổ chức sinh hoạt như Hướng Ðạo và giáo dục theo đạo Phật, lấy tên là Gia Ðình Phật Hóa Phổ và dùng Pháp danh của người gia trưởng làm tên riêng của đơn vị, do đó đơn vị đầu tiên nầy có tên là Gia Ðình Phật Hóa Phổ Tâm Minh, lấy mục đích là phổ biến Phật giáo đến đại chúng, lấy châm ngôn là Hoà Thuận, Tin yêu, Vui Vẻ, lấy Hoa sen trắng có 8 cánh làm huy hiệu, khi chia tay hát bài Dây Thân Ái. . .

Hướng Đạo Việt Nam được hình thành ở Hà Nội năm 1930, ở Sàigòn năm 1932. Ở Huế Hội Hướng Đạo Trung Kỳ được thành lập năm 1935, nhưng trước đó đã có vài đơn vị đã sinh hoạt.

Xin trích đoạn khởi đầu thành lập Gia Đình Phật Hóa Phổ của Lê Lừng, người xuất thân từ Đồng Ấu Phật Tử, tham gia sinh Hoạt Hướng Đạo tại Huế và khởi xướng thành lập Gia Đình Phật Hóa Phổ, ngày nay còn để lại Huy hiệu Hoa Sen Trắng và bài hát Dây Thân Ái.

Lúc đó Lê Đình Luân (con bác sĩ Tâm Minh đã mất trong kháng chiến tại lien khu V) và tôi, ồng là hướng đạo sinh trong đoàn Đinh Bộ Lĩnh. Gia đình bác sĩ lúc bấy giờ, có lệ là đến sáu giờ chiều, anh em trong nhà tập trung cùng các bạn nhỏ trong xóm, tụng kinh lễ Phật. Số anh em khá đông.

 

Bác sĩ Tâm Minh Lê Đình Thám (1897-1969)

Luân và tôi có ý kiến là tại sao chúng ta không lập một đoàn hướng đạo Phật tử, như bên Pháp, có Eclareur de France là đoàn hướng đạo của Thiên Chúa Giáo ? Vì số anh em cũng khá đông, nên chúng tôi có ý như vậy, Luân xin ý kiến của Thầy (tức là bác sĩ Lê Đình Thám, caác con của bác sĩ đều gọi cha là thầy). Bác sĩ chấp thuận, nhưng không để danh xưng là hướng đạo Phật tử, mà là  GIA ĐÌNH PHẬT HÓA PHỔ lấy tên gia trưởng làm tên, như Gia Đình chúng tôi, là GIA ĐÌNH PHẬT HÓA PHỔ TÂM MINH và Gia Đình Phật Hóa Phổ Tâm Minh là Gia Đình Phật Hóa Phổ đầu tiên vậy.

Từ Mẫn -  Lê Lừng (1920-1999)

Chúng tôi không lấy hướng đạo làm mục đích hoạt động, mà lấy Gia đình phụng Phật àm phương tiện căn bản. Hơn nữ đã lập đoàn hướng đạo thì phải có phép của Liên Đoàn Hướng Đạo và như vậy là có liên hệ đến chánh quyền. Phật giáo là tự do, tự tại, chúng tôi không muốn bị ràng buộc vào bất cứ hình thức nào. Với phương châm HÒA THUẬN, TIN YÊU, VUI VẺ, chúng tôi mong gia đình Phật hóa phổ rộng đến đại chúng và lấy đại chúng làm gia đình.

Lúc đó, anh em chúng tôi có: người trong nhà, là Chị Lê Thị Ngọc Anh (Mẫn Em), Lê Thị Thể Dư, Lê Đình Luân, Lê Đình Liêm, Lê Đình Lực, đều là con bác sĩ Tâm Minh; Lê Đình Kiền, Lê Đình Cũng (cháu gọi bác sĩ là bác), Hồ Đắc Lệ, Hồ Đắc Bích (em bà bác sĩ) và tôi. Tham gia có 4 anh chị ở trước nhà (anh Tạo, Chị Thúy …) các em ở xóm Từ Đàm, như Nguyễn Tấn Phước, Nguyễn Ngọc Loan …

Các anh Ngô Điền, Đinh Văn Vinh, Ngô Thừa tuy ở chung một nhà với chúng tôi, nhưng các anh phụ trách Thanh Niên Phật Học Đức Dục, không sinh hoạt với chúng tôi. Chỉ có anh Ngô Thừa là hay tham gia cùng chúng tôi trong các lễ snh nhật, các trò chơi nhỏ tại nhà. Anh Lê Đình Duyên (con đầu bác sĩ) lâu lâu ở Quảng Nam ra chơi vài hôm, cũng có tham gia theo thời gian, cng như các chị Lê Thị Nhì, Phiên, Liên, lan, Hà … (cháu bác sĩ) cũng đôi khi sinh hoạt cùng chúng tôi, nhưng không đều. Về sau anh Duyên có lập Gia Đình Phật Hóa Phổ ở Kỳ Lam (Quảng Nam).

Vì chị Lê Thị Ngọc Anh (Mẫn Em) coi sóc tất cả việc trong nhà, nên chúng tôi bầu chị làm Hội Trưởng. Tôi làm thư ký. Chúng tôi chia làm hai đội, ban đầu lấy tên Nhu Hòa và Nhẫn Nhục, sau đổi thành An Lạc và Tinh Tấn cho có vẻ mạnh hơn. Những tên đội nầy do bác sĩ Lê Đình Thám đặt cho.

Mục tiêu sanh hoạt Gia Đình Phật Hóa Phổ lúc ấy thật đơn giản:

- Phụng Phật, lễ Phật hàng ngày.
- Mỗi ngày làm một việc lành
- Tổ chức cấm trại, hai ba tuần một lần.
- Thường đến chùa Từ Đàm nghe giảng kinh, lễ Phật.
- Học những bài Phật pháp thường thức.
- Đến ngày sinh nhật ca mỗi an hem, đều có tổ chức lễ. Cùng quà tặng, đóng kịch vui, kịch về lịch sử Phật, kịch giáo dục…
- Với tinh thần tự giác tự nguyện, an hem chúng tôi đều thương yêu nhau chân thật như người ruột thịt, không phân biệt sang hèn. Bài Dây Than Ái cũng là biểu hiện của tình yêu thương đó vậy.

Gia đình Tâm Minh làm gương tốt, nên các gia đình khác lần lượt được thành lập: gia đình ông Tôn Thất Tùng ở Bến Ngự, sẵn có anh Đinh Văn Nam ở đó dìu dắt, gia đình ông Nguyễn Khoa Toàn ở Vỹ Dạ, có bạn hướng đạo chúng tôi là Nguyễn Khoa Việt Nam chịu trách nhiệm; gia đình các bác trong Ban Trị Sự Hội như gia đình bác Ngô Khát, gia đình ông Phán Sách, gia đình ông Bửu Bác … lần lượt ra đời với các gia đình khác ở các Khuôn Hội Phật Giáo ở trong tỉnh Thừa Thiên.

Lê Đình Luân (1925-1949)

Về anh Lê-Đình-Luân, Pháp danh Tâm Chánh, tuổi Ất Sửu (1925). Được trích ghi theo gia phả:

Tính tình thật thà, trung hậu, can đảm, hát hay, đàn vỹ cầm giỏi. Tiểu đoàn trưởng chủ lực liên khu V, kháng chiến chống Pháp. Đánh trận Trà Diệu (Duy Xuyên) rút về, bị không quân Pháp truy kích, trúng mảnh bom tại chợ Tam Kỳ và sau đó bị tử thương vì bịnh Sài uốn ván (Tetanos) tại Quận Y viện Cây Sanh, Tam Kỳ, ngày 27/4 năm Kỷ Sửu (24-5-1949). Hưởng dương 25 tuổi.  Táng tại nghĩa trang Bệnh Viện Cây Sanh.

Cho đến năm 1943, lần lượt các Gia Ðình Phật Hóa Phổ khác được thành lập tại Huế như Gia Ðình Phật Hóa Phổ Tâm Lạc, do Bác Phạm Quang Thiện làm Phổ Trưởng; Gia Ðình Phật Hóa Phổ Thanh Tịnh, do bác Tôn Thất Tùng làm Phổ trưởng; Gia Ðình Phật Hóa Phổ Sum Ðoàn, do bác Nguyễn Hữu Tuân làm Phổ trưởng.

Do phong trào đã phát triển, Gia Ðình Phật Hóa Phổ có Ðiều lệ và Ban Ðiều Hành đầu tiên đã được thành lập vào ngày 14-3-1943 như sau :

- Phụ trách tổng quát : Phạm Hữu Bình
- Phụ trách hoạt động thanh niên : Tráng Thông
- Phụ trách thông tin đối ngoại : Ðinh Văn Vinh
- Phụ trách giáo lý cấp sơ đẳng : Ðinh Văn Nam (nay là HT Thích Minh Châu)
- Phụ trách ca vũ nhạc : Lê Bối
- Phụ trách tổ chức đội hình, cắm trại, đại lễ : Nguyễn Hữu Quán

Cho đến năm 1945, có nhiều đơn vị đã được thành lập tại cố đô Huế và lân cận, nhưng đều phải ngưng hoạt động, vì công cuộc chiến tranh của dân tộc để dành độc lập cho Tổ quốc.

Ðến năm 1947, dân chúng đã hồi cư tạm ổn. Hội Phật Giáo Việt Nam Trung Phần hoạt động lại, các Gia Ðình Phật Hóa Phổ theo đó được thành lập, như Gia Ðình Phật Hóa Phổ Gia Thiện sinh hoạt tại chùa Ông do Bác Nguyễn Phiên làm Phổ trưởng, Gia Ðình Phật Hóa Phổ Hướng Thiện sinh hoạt tại tư gia bác Phan Cảnh Tú, Gia Ðình Phật Hóa Phổ An Lạc sinh hoạt tại khuôn Tịnh độ An Lạc, Gia Ðình Phật Hóa Phổ Chơn Tri sinh hoạt tại khuôn Tịnh độ Phú Lâu. Gia Ðình Phật Hóa Phổ Dương Biều sinh hoạt tại khuôn Tịnh độ Dương Biều.

Ðể củng cố tổ chức và đẩy mạnh hoạt động, Gia Ðình Phật Hóa Phổ đã tổ chức một đại hội thảo luận đặt nền móng cho tổ chức, sinh hoạt và tu học. Ðại hội nầy tổ chức tại trường Thăng Long, đường Huỳnh Thúc Kháng ở Huế từ ngày 26 đến 28-5-1947, ngày chót đã bầu Ban Hướng Dẫn Lâm Thời Gia Ðình Phật Hóa Phổ thuộc Hội Phật Giáo Việt Nam Trung Phần như sau :

- Ban Cố Vấn Giáo lý : Thích Minh Châu, Thiên Ân, Ðức Tâm, Chân Trí.
- Trưởng Ban Hướng Dẫn : Anh Võ Ðình Cường
- Phó Ban phụ trách Thanh, Thiếu Niên : Anh Phan Cảnh Tuân
- Phó Ban phụ trách Thanh, Thiếu Nữ : Chị Hoàng Thị Kim Cúc
- Trưởng Ban Văn Mỹ Nghệ : Nhạc sĩ Nguyễn Hữu Ba và Anh Tống Hồ Cầm
- Trưởng Ban chuyên môn : Anh Tráng Thông, Lê Bối.

Về sau vì nhu cầu, Ban Hướng Dẫn nầy tăng cường thêm Anh Lê Cảnh Ðạm, họa sĩ Phạm Ðăng Trí, bác sĩ Lê Khắc Quyến.

Ban Hướng Dẫn nầy đã phát triển Gia Ðình Phật Hóa phổ ra các tỉnh miền Trung, soạn sách dạy Phật Pháp, soạn các tài liệu tổ chức, điều hành, sinh hoạt . . . Ban Hướng Dẫn nầy đã hoạt động hữu hiệu, đặt nền móng vững chắc cho tổ chức sau nầy.

3.- Thời kỳ phát triển :

Ngoài Bắc, tại chùa Quán Sứ Hà Nội, vào năm 1947-1948 Thượng Tọa Tố Liên Phó Hội Trưởng kiêm Trưởng Ban Cứu Tế Xã Hội của Hội Việt nam Phật Giáo đã lập tại chùa Quán sứ một Cô Nhi Viện để nuôi dạy 200 trẻ mồ côi, do đạo hữu Nguyễn Văn Xếnh và anh Ðặng Văn Khuê phụ trách vừa dạy chữ, vừa dạy nghề cho các em, để tiện điều hành, các em được chia thành Toán và Ðoàn, hàng ngày các em có giờ tụng kinh vào buổi sáng và tối. Cũng tại chùa Quán sứ, có trường tiểu học Khuôn Việt do giáo sư Nguyễn Ngọc Quỳnh làm hiệu trưởng. Hàng tuần vào thứ năm, các em cô nhi và học sinh trường Khuôn Việt có giờ học Giáo lý. Ðược sự quan tâm của Thượng tọa Tố Liên, học sinh trường Khuôn Việt được đoàn ngủ hóa thành Ðoàn, mỗi sáng chủ nhật học sinh đến chùa lễ Phật và được hướng dẫn các bài hát, hoạt động thanh niên, dần dần tiến đến việc hình thành Gia Ðình Phật Hóa Phổ Minh Tâm vào năm 1949-50 nhưng đến lễ Thành Ðạo năm 1952 Gia Ðình Phật Tử Minh Tâm mới được chính thức thừa nhận.

 Lễ Công nhận GĐPT Minh Tâm tại chùa Quán Sứ Hà Nội năm 1952

Ðến năm 1950, Cô Nhi Viện phát triển mạnh nên phải dời đến Trại Tế Sinh, vào tháng 11 năm 1950 anh Ðặng Văn Khuê đã thành lập Gia Ðình Phật Hóa Phổ Thiện Tuệ. Sau đó các Gia Ðình Liên Hoa, Phả Quang, Minh Ðạo và Từ Quang được thành lập.

  Thông Phương - Đặng Văn Khuê (19-- - 1996)

4.- Thời kỳ hình thành Gia Ðình Phật Tử Việt Nam:

a) Ðại hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử toàn quốc lần thứ nhất : 

Do Gia Ðình Phật Hóa Phổ đã lan rộng ra các tỉnh miền Trung, để được thống nhất về tổ chức, tu học, sinh hoạt nên Gia Ðình Phật Hóa Phổ thuộc Hội Phật Học Việt Nam Trung Việt được triệu tập tại chùa Từ Ðàm vào các ngày 24, 25, 26-4-1951 với sự tham dự của các Huynh Trưởng 9 tỉnh miền Trung là Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, Ðà Nẳng, Bình Thuận, Di Linh, Lâm Viên, Ðồng Nai Thượng và một Phái đoàn dự thính của các Huynh Trưởng miền Bắc, gồm các anh Tâm Thiết Trần Thái Hồ tự Lê Vinh, Chân Quang Trần Thanh Hiệp và Thông Phương Đặng Văn Khuê.

Ðại Hội nầy đã thay đổi danh xưng Gia Ðình Phật Hóa Phổ ra Gia Ðình Phật Tử Việt Nam, về sau Ðại hội nầy được gọi là Ðại Hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử toàn quốc lần thứ nhất.

 Đại Hội Gia Đình Phật Tử lần thứ nhất tại chùa Từ Đàm năm 1951

 b) Trại huấn luyện Huynh Trưởng đầu tiên Trại Kim Cang:

Cũng trong dịp Đại hội Phật Giáo thành lập Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam vào các ngày 6, 7, 8-5-1951 tại chùa Từ Đàm,

 Đại Hội thành lập Tổng Hội PGVN tại chùa Từ Đàm năm 1951

Song song với Đại hội nầy, một trại huấn luyện Huynh Trưởng Kim Cang do Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Trung Việt tổ chức tại Huế. Đây là trại huấn luyện Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử Việt Nam đầu tiên. Những người tham dự chính là hạt nhân để phát triển Gia Ðình Phật Tử toàn quốc sau nầy.

Danh Sách Trại Viên
A.- Miền Trung:

1. Anh Lữ Hồ Nguyễn Minh Hiền
2. Anh Phạm Mạnh Cương
3. Anh Tâm Chánh Trần Kim Đạt
4. Anh Đỗ Kim Bảng
5. Anh Tôn Thất Đường
6. Anh Mai Quang Tích
7. Anh Mai Khắc Thuận
8. Anh Hoàng Anh Cung
9. Anh Tâm Huệ Cao Chánh Hựu
10. Anh Tâm Vinh Đoàn Văn Lộc
11. Anh Nguyễn Văn Bông
12. Anh Tôn Thất Ái Huyên
13. Anh Lê Bá Ngữ
14. Anh Nguyên Ngộ Nguyễn Sĩ Thiều
15. Anh Dương Xuân Dưỡng
16. Anh Thiện Hiền Dương Xuân Nhơn
17. Anh Nguyễn Thế Phong
18. Chị Hoàng Thị Quý
19. Chị Hoàng Thị Khương
20. Chị Hoàng Thị Ninh
21. Chị Bành Thị Diêu
22. Chị Hoàng Tuy An
23. Chị Nguyễn Thị Cúc
24. Chị Ngô Thị Bụt
25. Chị Tôn Nữ Huệ
26. Chị Nguyễn Thị Đoàn
27. Chị Lê Thị Diệm Thuần
28. Chị Nguyễn Thị Tranh
29. Chị Cao Thị Xuân Yến

B.- Miền Bắc:

30. Anh Tâm Thiết Trần Thái Hồ tự Lê Vinh
31. Anh Thông Phương Đặng Văn Khuê
32. Anh Chân Quang Trần Thanh Hiệp

C.- Miền Nam:

33. Anh Nhật Minh Nguyễn Hữu Huỳnh

c) Tiến trình hình thành GĐPT Nam Việt:

Trong Nam, sớm nhất là vào năm 1950, Gia Ðình Phật Hóa Phổ Chơn Tri Sàigòn do anh Nguyễn Văn Thục thành lập tại chùa Sùng Ðức ở Chợ Lớn, sau dời về chùa Phật Quang đổi danh hiệu là Gia Ðình Phật Tử Chánh Giác, thuộc Giáo Hội Tăng Già Nam Việt ⁽¹⁾.

Tâm Lạc – Nguyễn Văn Thục (1927-2007)

Năm 1951, anh Nguyễn Hữu Huỳnh thành viên phái đoàn Hội Phật Học Nam Việt ra Huế phó hội thành lập Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam, song song đó, anh được mời dự Trại Huấn Luyện Huynh Trưởng GĐPT Kim Cang.

Nhật Minh Nguyễn Hữu Huỳnh (1921-2004)

Từ Trại Kim Cang về Nam anh thành lập GĐPT Chánh Tâm tại công xá số 31 đường Nguyễn Thông, được cấp cho bác sĩ Nguyễn Văn Thọ, Trưởng Ty Vệ sinh thành phố Saigon-Cholon. Năm 1952, dời về chùa Phước Hòa Trụ sở Hội Phật Học Nam Việt, cải danh là GĐPT Chánh Tín do Bác Mai Thọ Truyền làm Gia Trưởng, anh Đặng Sỹ Hỷ làm Liên Đoàn Trưởng ⁽²⁾.

Các Huynh Trưởng đang Hội thảo trong Trại Kim Cang năm 1951 tại Huế

Năm 1953, anh Tống Hồ Cầm vào Sàigòn sinh sống, được Giáo Hội Tăng Già Nam Việt và Hội Phậi Học Nam Việt nhờ làm trung gian, hợp nhất GĐPT Chánh Giác và Chánh Tín thành GĐPT Chánh Đạo, thuộc Hội Phật Học Nam Việt, sinh hoạt tại chùa Phước Hòa, do anh Nguyễn Văn Thục làm Liên Đoàn Trưởng, bác Võ Đình Dần làm Gia trưởng⁽³⁾.

Sau đó Hội Phật Học Nam Việt chỉ định 2 anh: Anh Tống Hồ Cầm làm Trưởng Ban và anh Nguyễn Văn Thục làm Phó Trưởng Ban, Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Nam Việt.

d) Ðại Hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử toàn quốc lần thứ 2 : 

Sau 2 năm, một đại hội khác cũng được tổ chức tại chùa Từ Ðàm vào các ngày 1, 2, 3 tháng 1 năm 1953. Lần nầy có đông đủ đại biểu Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử 3 miền Bắc, Trung và Nam.

Đại hội Huynh Trưởng GĐPT Toàn quốc năm 1953 tại Huế

Đại biểu miền Bắc có: Anh Lê Vinh, anh Lê Văn Lãm, chị Tuệ Mai, chị Nguyễn Thị Ni (về sau xuất gia là Sư Bà Hải Triều Âm), chị Diệu Minh, chị Tý, chị Tuệ Ngọc.

Có Đại biểu miền Nam tham dự.

e) Ðại hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử toàn quốc lần thứ 3 : 

Do đất nước bị phân chia năm 1954, đại hội toàn quốc lần thứ 3, tổ chức tại chùa Linh Sơn ÐàLạt vào các ngày 31-7 đến 3-8-1955, chỉ có Phái đoàn của các tỉnh miền Trung và Miền Nam tham dự mà thôi.

Phái đoàn Huynh Trưởng GĐPT Nam Việt tham dự Đại Hội Huynh Trưởng GĐPT Toàn Quốc năm 1955, tại Đà Lạt do anh Tống Hồ Cầm làm Trưởng đoàn, với các thành viên do anh Tâm Vinh Đoàn Văn Lộc ghi chép gồm có:

- Bác Ngô Phước Hướng, Gia trưởng GĐPT Chánh Thiện, tỉnh Biên Hòa.
- Anh Nguyễn Hữu Huỳnh.
- Anh Nguyễn Văn Thục.
- Anh Mã Thành Cưng.
- Phạm Thị Xuân Lan
- Chị Phạm Thị Xuân Phương.
- Chị Phạm Thị Xuân Viên.
- Anh Phạm Quang Trung.
- Anh Nguyễn Văn Bảy.
- Anh Phú Toàn Cang.
- Anh Phú Toàn Cương.
- Anh Tiến
- và anh Hải.

Đại Hội GĐPTVN lần III có quý Thầy, Thiền Định, Thiện Minh, Trí Quang, Thiện Châu dự

f) GĐPT Bắc Việt tại Miền Nam.

Vào lúc 17 giờ ngày 10-7-1955 Ðại Ðức Thích Thanh Cát (nay là Hòa Thượng Thích Thanh Cát, viện chủ chùa Giác Minh 763 Donohoe St. East Palo Alto, California 94303) trong Ban Ðại Diện Tăng Già Bắc Việt, đã chủ tọa một phiên họp với các anh chị em GĐPT Minh Tâm di cư vào Nam, tại chùa Giác Minh (số 578 Phan Thanh Giản, Quận 3 Sàigòn). Trong phiên họp, Ðại Ðức Thanh Cát tuyên bố " Vì trước đây có một số em yêu cầu chúng tôi thành lập Gia Ðình Phật Tử cho các em có nơi tu học. Bởi thế nên tôi thay mặt Ban Ðại Diện Tăng Già, thành lập một Gia Ðình Phật Tử, mục đích: để các em phật tử Nam và Bắc có cơ kết chặt dây thân thiện trong bầu không khí đạo vị và hơn nữa để cho các em được huấn luyện về Ðức, Trí, Giáo dục theo tinh thần Phật Giáo". Từ phiên họp này, một GÐPT thuộc ban Ðại diện Tăng Già Bắc Việt (sau đổi thành Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt tại Miền Nam) đã chính thức thành lập. Vì sinh hoạt tại chùa Giác Minh nên lấy tên là Gia Ðình Phật Tử Giác Minh. Gia trưởng đầu tiên là Ðại Ðức Thanh Cát. Liên Ðoàn Trưởng Chị Trần thị Tuyết Trinh.

GĐPT Giác Minh trong sân chùa Giác Minh năm 1955

Từ phiên họp này, một GÐPT thuộc ban Ðại diện Tăng Già Bắc Việt (sau đổi thành Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt tại Miền Nam) đã chính thức thành lập. Vì sinh hoạt tại chùa Giác Minh nên lấy tên là Gia Ðình Phật Tử Giác Minh. Gia trưởng đầu tiên là Ðại Ðức Thanh Cát. Liên Ðoàn Trưởng Chị Trần Thị Tuyết Trinh.

Gia Ðình Phật Tử Giác Minh thuộc Ban Ðại Diện Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam, được khai sinh mở đầu sự hoạt động của các Gia Ðình Phật Tử Bắc Việt tại miền Nam sau nầy. Năm 1956, Gia Ðình Phật Tử Minh Tâm tái hoạt động, sinh hoạt tại chùa Phước Hòa, thuộc Hội Việt Nam Phật Giáo, tái hoạt động tại Sàigòn.

5.- Thời kỳ thống nhất Gia Ðình Phật Tử Việt Nam :

Ðến năm 1961, dưới sự chỉ đạo của Thượng Tọa Thích Thiện Minh, Ủy viên Thanh Niên Phật Tử thuộc Tổng Hội Phật Giáo Việt nam, đại hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử toàn quốc lần thứ 4, đã được triệu tập tại chùa Xá Lợi - Trụ sở Tổng Hội Phật Giáo Việt nam - vào các ngày 26, 27, 28-12-1961 với khoảng 200 Ðại biểu tham dự, đã biểu quyết một Bản Nội Quy Gia Ðình Phật Tử Việt Nam, hợp nhất Gia Ðình Phật Tử thuộc Ban Hướng Dẫn 4 tập đoàn Phật Giáo (Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Trung Việt, Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Nam Việt, Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Hội Việt Nam Phật Giáo, Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam), đặt dưới sự điều khiển của Ban Hướng Dẫn Trung Ương Gia Ðình Phật Tử Việt Nam và đã bầu Ban thường Vụ gồm có :

- Trưởng Ban : Thượng Tọa Thích Thiện Hoa
- Phó Ban ngành Nam : Anh Tống Hồ Cầm
- Phó Ban ngành Nữ : Chị Hoàng Thị Kim Cúc
- Tổng Thư Ký : Anh Trần Quang Thuận
- Phó Tổng Thư Ký : Anh Cao Chánh Hựu
- Thủ quỹ : Bác Nguyễn Ðức Lợi

- và các Ủy viên khác.

Đại Hội Huynh Trưởng GĐPT Toàn Quốc năm 1961, tại Giảng Đường chùa Xá Lợi Sàigòn

Đại hội nầy nhằm 2 mục đích quan trọng:

Một là thống nhất các Gia Đình Phật Tử thành một mối điều khiển thống nhất. Hai là phát triển tổ chức ra các nước thành viên của Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới (the World Fellowship of Buddhists), được thành lập năm 1950 tại Colombo, Tích Lan mà Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam là thành viên sáng lập Hội nầy. Chính vì mục đích đưa GĐPT ra thế giới Phật giáo nên Gia Đình Phật Tử mới chọn anh Trần Quang Thuận làm Tổng Thư Ký. Anh Thuận nguyên là Đại Đức Thích Trí Không, đệ tử của ngài Đôn Hậu trụ trì chùa Linh Mụ, anh từng du học ở Tích Lan, rồi Anh Quốc mới hồi hương.

Tâm Đức - Trần Quang Thuận (1930-2017)

Thật sự ra, Ban Hướng Dẫn nầy chưa làm được điều gì cả thì Pháp nạn 1963 xảy ra, cuối năm 1963, tại chùa Xá Lợi 11 tập đoàn Phật giáo đã thành lập Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, chia miền Nam thành 7 miền Phật Giáo, trong đó có miền Vĩnh Nghiêm, nên có Gia Ðình Phật Tử Miền Vĩnh Nghiêm.

Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất thành lập tại chùa Xá Lợi ngày 4-1-1964

Hiến chương Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất năm 1964, có 11 chương 32 điều, được 11 vị Trưởng Phái Đoàn các Giáo Phái, Hội đoàn duyệt nhận ký tên…

ĐIỀU THỨ 16.- Để đôn đốc và kiểm tra Phật sự tại các Tỉnh, Viện Hóa Đạo bổ nhậm 7 vị Đại diện tại 7 Miền, lấy pháp hiệu của 7 vị cao tang Việt Nam sau đây:

- VẠN HẠNH (Bắc Trung nguyên Trung phần)
- LIỄU QUÁN (Nam Trung nguyên Trung phần)
- KHUÔN VIỆT (Cao nguyên Trung phần)
- KHÁNH HÒA (Miền Đông Nam phần)
- HUỆ QUANG (Miền Tây Nam phần)
- VĨNH NGHIÊM (Phật tử miền Bắc)
- QUẢNG ĐỨC (Thủ đô Saigòn, trực thuộc Viện Hóa Đạo).

Về sau Hiến Chương GHPGVNTN thay đổi chia miềm Huệ Quang thành 2 miền:

- KHÁNH ANH (Hậu Giang Nam Phần).
- HUỆ QUANG (Tiền Giang Nam Phần).

Ðại Hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử lần thứ 5, do Tổng Vụ Thanh Niên tổ chức tại trường Nữ Trung Học Gia Long Sàigòn từ ngày 26 đến ngày 28-4-1964, tham dự có 200 đại biểu của 42 tỉnh miền Nam Việt Nam và Phái đoàn Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử Bắc Việt tại Miền Nam.

Ðại hội đã chia ra thành nhiều tiểu ban, họp bàn các vấn đề quan trọng, nhất là thông qua Bản Nội Quy, Quy Chế Huynh Trưởng, đặt nền móng vững chắc cho sự thống nhất tổ chức Gia Ðình Phật Tử Việt Nam từ đó.

Ðại hội đã bầu ra một Ban Hướng Dẫn Trung Ương, nhiệm kỳ 1964-1967 như sau:

Ban Chấp Hành:

Trưởng Ban: Võ Đình Cường
Phó Trưởng Ban đặc trách ngành Nam: Tống Hồ Cầm
Phó Trưởng Ban đặc trách ngành Nữ: Hoàng Thị Kim Cúc
Tổng Thư Ký: Cao Chánh Hựu
Phó Tổng Thư Ký: Đoàn Văn Lộc, Nguyễn Xuân Quyền
Thủ Quỹ: Nguyễn Thị Bắc.

Các Ủy viên:

Nội vụ và Điều hành: Nguyễn Văn Thục.
Nghiên huấn: Phan Văn Gái
Tổ chức và Kiểm soát: Nguyễn Khắc Từ
Văn nghệ: Lê Cao Phan
Hoạt động Thanh niên và Xã hội: Đoàn Văn Thiệp
Doanh tế: Lê Văn Lộc
Tu thư: Nguyễn Minh Hiền
Nam Phật tử: Nguyễn Hữu Thạnh
Nữ Phật tử : Đoàn Thị Kim Cúc sau do Hoàng Thị Kim Cúc kiêm (1)
Thiếu Nam: Tôn Thất Liệu sau thay thế Phú Toàn Cương (2)
Thiếu Nữ: Phạm Thị Xuân Viên
Nam Oanh Vũ: Bùi Công Phương
Nữ Oanh Vũ: Trần Thị Tuệ Tâm

Các Đại Diện Miền:

Vạn Hạnh: Lương Hoàng Chuẩn
Liễu Quán: Trần Ngọc Giao
Khuôn Việt: Nguyễn Châu
Khánh Hòa: Mã Thành Cưng
Huệ Quang: Nguyễn Thanh Quang
Vĩnh Nghiêm: Nguyễn Đức Lợi
Quảng Đức: Thuộc Ban Hướng Dẫn Trung Ương

(1) Do chị Đoàn Thị Kim Cúc và Hoàng Thị Kim Cúc có chút mâu thuẩn nên chị Đoàn Thị Kim Cúc từ chức. Chị Hoàng Thị Kim Cúc muốn chị Đoàn Thị Kim Cúc rời các chức vụ ở Miền Vĩnh Nghiêm, để dờn tâm trí chỉ hoạt động cho Ban Hướng Dẫn Trung Ương mà thôi, nhưng chị Đoàn Thị Kim Cúc không muốn rời khỏi nơi chị đã gắn bó sinh hoạt đời Trưởng. Do đó chị Đoàn Thị Kim Cúc từ chức Ủy viên Nữ Phật Tử trong Ban Hướng Dẫn Trung Ương, nên chị Hoàng Thị Kim Cúc, Phó Trưởng Ban phải kiêm nhiệm.

(2) Do GHPGVNTN phân chia Ấn Quang và VN Quốc Tự, nên Ban Đại Diện Miền và Ban Hướng Dẫn GĐPT Vĩnh Nghiêm tự ngưng sinh hoạt vào lúc đó cho đến năm 1973 trước Đại Hội Huynh Trưởng Toàn Quốc kỳ VIII năm 1973 tại Đà Nẵng Ban Đại Diện và BHD GĐPT Vĩnh Nghiêm mới tái hoạt động lại theo yêu cầu của anh Võ Đình Cường. Do đó Tôn Thất Liệu đương nhiên không hoạt động trong BHDTW.

Thượng Tọa Thích Thiện Minh, Tổng vụ trưởng Tổng Vụ Thanh Niên và BHDTW/GĐPTVN

Ban Hướng Dẫn nầy đã mở những trại Huấn luyện Huynh Trưởng A Dục, Huyền Trang, Vạn Hạnh. Ấn hành những tài liệu lập quy về hành chánh, những sách về tổ chức như Sứ Mệnh Người Áo Lam của Lữ Hồ, Gia Trưởng của Nguyễn Khắc Từ . . .

Ngay sau Đại Hội 1964, Trại Huấn luyện Huynh Trưởng A Dục đầu tiên được mở ra tại Sàigòn thuộc Miền Quảng Đức, Trại dành riêng cho ngành Nữ mở ra từ ngày 11 đến 18-7-1964 tại chùa Phước Hải, do Sư cô Tịnh Nguyện trụ trì và Sư cô cùng một số Sư cô khác tham dự Trại nầy. Trại do chị Hoàng Thị Kim Cúc làm Trại Trưởng.

TT. Thích Minh Châu Cố Vấn và Ban Quản Trại Huấn Luyện Htr. A Dục 1964 tại Sàigòn

Ấn hành những tài liệu lập quy về hành chánh, những sách về tổ chức như Sứ Mệnh Gia Đình Phật Tử của Người Áo Lam tức Lữ Hồ Nguyễn Minh Hiền, Gia Trưởng của Như Tâm Nguyễn Khắc Từ . . .

Ban Hướng Dẫn Trung Ương nhiệm kỳ nầy với những Huynh Trưởng tuổi trung bình ở Tam Thập Nhi Lập, Ban Hướng Dẫn nầy đã thực hiện từng bước vững chắc, quy củ cho tổ chức. Ðã mở ra một thời kỳ rực rở trong lịch sử Gia Ðình Phật Tử Việt Nam.

6.- Thời kỳ khó khăn trong nước và phát triển ở nước ngoài :

a) Ở trong nước : Tháng 4 năm 1975, Cộng sản chiếm miền Nam, không có tổ chức ngoại vi nào của Ðảng được phép hoạt động. Phật giáo bị kềm chế, Gia Ðình Phật Tử không được chính thức hoạt động, nhiều Huynh Trưởng bị tù đày, trong những năm đầu Gia Ðình Phật Tử sinh hoạt không được 5% so với trước 1975, tuy nhiên nhiều Gia Ðình Phật Tử vẫn kiên trì sinh hoạt, Ban Hướng Dẫn Trung Ương ngưng hoạt động, một Hội Ðồng Huynh Trưởng Cao Niên được hình thành để lãnh đạo tổ chức. Vào dịp vía Ðức Quán Thế Âm ngày 19-6 Âm Lịch năm 1990, Hội Ðồng Huynh Trưởng Cao Niên (BHDTƯ) dự định mở một kỳ Họp mặt toàn quốc tại chùa Linh Sơn Ðàlạt, nhiều đại biểu đã về dự nhưng vào phút chót không thể họp được, chỉ cử hành lễ Hiệp kỵ mà thôi. Ðến năm 1995, mới có một kỳ họp khác tại Trại Trường GÐPT Việt Nam ở Hồ Than Thở ÐàLạt, đã bầu lại Ban Hướng Dẫn Trung Ương Gia Ðình Phật Tử Việt Nam.

Tưởng cũng nên nhắc lại, ngày 22-01-1977: Ðại Hội 7 của GHPGVNTN họp tại chùa Ấn Quang. Ðã bầu :

- Tăng Thống HT. Thích Giác Nhiên. (đương nhiệm)
- Chánh Thư Ký Viện Tăng Thống : HT. Thích Ðôn Hậu
- Cố Vấn: TT. Thích Thiện Minh
- Viện Trưởng Viện Hóa Ðạo : HT. Thích Trí Thủ
- Phó Viện Trưởng: TT. Thích Trí Tịnh
- Phó Viện Trưởng: TT. Thích Pháp Tri
- Phó Viện Trưởng: TT. Thích Huyền Quang
- Tổng Thư Ký: TT. Thích Quảng Ðộ …

Ngày 9-02-1977, Viện Hóa Ðạo có văn thư số 031-VHD/VP gửi cho Thủ Tướng Phạm Văn Ðồng khiếu nại 19 Tăng bị bắt giữ yêu cầu đưa ra xét xử hoặc trả tự do.

Ngày 3-03-1977, Ủy ban Nhân Dân Quận 10 tiếp quản Cơ sở Quách Thị Trang (Cô Nhi Viện Quách Thị Trang nằm sau Viện Hóa Ðạo)

Ngày 6-04-1977, Nhà cầm quyền bao vây chùa Ấn Quang bắt 6 vị lãnh đạo của GHPGVNTN:

1. TT. Huyền Quang, Phó Viện Trưởng Viện Hóa Ðạo.
2. TT. Quảng Ðộ, Tổng Thư Ký Viện Hóa Ðạo.
3. TT. Thuyền Ấn Tổng vụ trưởng, Tổng vụ Hoằng pháp.
4. ÐÐ. Thích Thông Bửu, Quyền Tổng vụ trưởng Tổng vụ Cư sĩ.
5. ÐÐ. Thích Thông Huệ Chánh Ðại Diện GHPGVNTN, Quận Gò Vấp, Trưởng Ban Kinh Tế tự túc Tăng Ni.
6. ÐÐ. Thích Thanh Thế, Trưởng Ban Thanh Tra Ủy Ban Kinh Tế Tự túc Tăng Ni.

Ngày 6- 04-1978, Thượng Tọa Thích Thiện Minh, Cố Vấn Viện Hóa Ðạo bị bắt.

Ngày 17-10-1978, Thượng Tọa Thích Thiện Minh bị tra tấn đến chết trong Nha Công An Thành Phố Hồ Chí Minh, sau đó đưa ra Hàm Tân cho nhìn xác, nhưng không cho nhận xác.

Ngày 26-10-1978, HT. Thích Ðôn Hậu Chánh Thư Ký Viện Tăng Thống Trụ trì chùa Linh Mụ Huế, gửi thư từ chức Ðại Biểu Quốc Hội và Ủy Viên Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam

Đầu năm 1979, Hòa Thượng Trí Thủ, Viện Trưởng Viện Hóa Ðạo, trong cuộc họp Hội Ðồng Viện hàng tuần, Hòa Thượng có đưa ra việc Mặt Trận Tổ Quốc Thành Phố có đến mời Hòa Thượng ra làm việc vận động thống nhất Phật Giáo toàn quốc. Lúc đó có vị trong Hội Ðồng hỏi Hòa Thượng Viện Trưởng rằng: "- Mặt trận mời với tư cách gì ?" Hòa thượng nói: "- Với tư cách gì tôi chưa rõ." Qua cuộc họp tuần sau, Hòa thượng đưa việc đó ra Hội Ðồng và cho biết là "- Mặt trận mời tôi với tư cách Viện trưởng Viện Hóa Ðạo GHPGVNTN" Hòa Thượng Thiện Minh nghe thế liền xin phát biểu: "- Xin Hòa thượng Viện Trưởng đừng đưa việc đó ra đây làm khó chúng tôi !"

Hòa thượng Trí Thủ hỏi lại: "- Làm khó cái gì?" Hòa thượng Thiện Minh thưa: " - Nếu Hội Ðồng nầy đồng ý để Hòa thượng làm việc đó với tư cách Viện trưởng Viện Hóa Ðạo, tức là đồng ý dẹp bỏ Giáo Hội này sau khi Giáo Hội mới thành lập. Còn nếu không đồng ý, thì có sự khó khăn đến với các vị trong Hội Ðồng và cả Giáo Hội ta nữa. Vậy Hòa thượng nên tự ý lựa chọn và làm với tư cách cá nhân của Hòa thượng mà thôi. Chúng tôi không thể nói nên hay không nên trong việc nầy." Lúc bấy giờ trong cuộc họp không ai có ý kiến gì khác, coi như mặc nhiên đồng ý với Hòa thượng Thiện Minh đã nói.

Năm 1980, Ban vận động thống nhất Phật giáo ra đời, do Hòa thượng Thích Trí Thủ làm trưởng ban, TT. Thích Minh Châu làm Tổng Thư Ký.

Từ ngày 4 đến ngày 7 tháng 11 năm 1981, Đại hội các tổ chức Phật giáo được tổ chức tại chùa Quán Sứ, Hà Nội. Với 165 đại biểu trên toàn quốc, đã thành lập một tổ chức mới, lấy tên là Giáo hội Phật giáo Việt Nam, là hợp nhất của 9 tổ chức:

- Hội Phật giáo Thống nhất Việt Nam
- Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất
- Giáo hội Phật giáo Cổ truyền Việt Nam
- Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam
- Ban liên lạc Phật giáo Yêu nước Thành phố Hồ Chí Minh
- Giáo hội Thiên thai giáo Quán Tông
- Giáo hội Tăng già Khất sĩ Việt Nam
- Hội đoàn kết Sư sãi Yêu nước Tây Nam Bộ
- Hội Phật học Nam Việt.

Đại hội đã suy tôn Hòa Thượng Thích Đức Nhuận lên ngôi vị Pháp Chủ, Hòa Thượng Thích Trí Thủ làm Chủ tịch Hội Đồng Trị Sự.

Như thế, đương nhiên có 2 Giáo Hội Phật Giáo, một Giáo hội nằm trong Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam do đảng Cộng sản lãnh đạo và một Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, giáo hội nầy không được nhà cầm quyền Cộng sản thừa nhận, nên các vị lãnh đạo như TT. Thích Huyền Quang và TT. Thích Quảng Độ bị đưa đi an trí vị ở Quảng Ngãi, vị ở Thái Bình. Còn những vị khác như TT. Thích Đức Nhuận, ĐĐ Trí Siêu Lê Mạnh Thát, ĐĐ Tuệ Sỹ, ĐĐ Nguyên Giác Sư Cô Trí Hải và 17 người khác, bị bắt đưa ra tòa kết án chống nhà cầm quyền Cộng sản, họ bị kết án tử hình, chung thân hoặc từ 4 đến 15 năm tù.

Mặc dù vậy, một số đơn vị Gia Đình Phật Tử vẫn sinh hoạt trong những điều kiện rất khó khăn, bởi vì nhà cầm quyền Cộng sản có tổ chức đoàn ngũ hóa thanh thiếu niên Việt Nam dưới tổ chức Đoàn Thanh Niên Cộng Sản Hồ Chí Minh tuổi từ 16 cho đến 30. Dưới tuổi đó có Đội Thiếu Niên Tiền Phong Hồ Chí Minh, tổ chức từ cấp xã, huyện, tỉnh cho đến trung ương.

Vì các anh Võ Đình Cường cũng như Tống Hồ Cầm không hoạt động GĐPT, mà bước sang lãnh vực văn hóa, báo Giác Ngộ đã có quyết định thành lập, do HT.Thích Minh Nguyệt làm Chủ nhiệm và anh Võ Đình Cường làm Tổng Biên tập, phụ tá có Tống Hồ Cầm. Ngày 1-1-1976 ra mắt Bán Nguyệt San dần dần tiến thành Tuần báo.

Như đã nêu trên, không có Trưởng Ban như rắn mất đầu, Ban Hướng Dẫn Trung Ương không thể hoạt động được, các anh chị có nhiệt tâm mới lập thành Hội Đồng Huynh Trưởng Cao Niên, tạm thay nhiệm vụ cho Ban Hướng Dẫn Trung Ương thời bấy giờ. Năm 1990, vào dịp Vía đức Quán Thế Âm ngày 19 tháng 6 năm Canh Ngọ nhằm ngày 9-8-1990, do Hội Đồng Huynh Trưởng Cao Niên thông báo, nhiều phái đoàn Huynh Trưỏng trên toàn quốc đã tụ họp về chùa Linh Sơn Đà Lạt, để tổ chức Đại Hội Huynh Trưởng Toàn Quốc, bầu lại Ban Hướng Dẫn Trung Ương, nhưng nhà cầm quyền biết, nên không cho tổ chức Đại Hội, nên chỉ làm lễ Hiệp Kỵ Huynh Trưởng GĐPT toàn quốc mà thôi.

Trong sân chùa Linh Sơn ngày 19-8-1990, hàng đầu anh Nguyễn Khắc Từ mặc áo jacket xanh, mang kính đen. Ở trung tâm ảnh, anh Nguyễn Văn Thục măc áo jacket đỏ và đen

Ngày 03, 04-11-1992, đại hội Giáo Hội Phật giáo Việt Nam toàn quốc lần thứ III diễn ra tại Hà Nội, Hiến chương của 2 kỳ đại hội trước đều không đề cập đến GĐPT, nên trong thời gian ấy, GĐPT Việt Nam không được Giáo hội thừa nhận. Đến đại hội kỳ III, Giáo hội mới nhắc đến trong Hiến chương:

“Về vấn đề GĐPT, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội PGVN có một số nhận định về vấn đề này:

Nguyện vọng giáo dục giáo lý đạo Phật và đạo đức Phật giáo cho nam nữ Phật tử, trong đó kể cà thanh thiếu niên Phật tử là nguyện vọng chính đáng. Cần phải tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện nguyện vọng đó.

Vì thế, Ban Thường trực HĐTS-GHPGVN xác định rõ ràng các cấp lãnh đạo Giáo hội từ Trung ương, Tình Thành hội đến các cơ sở, tự viện đối với Phật sự quan trọng này.”

GĐPT lúc bấy giờ tuy không được chính thức đưa vào Hiến chương nhưng cũng được sinh hoạt theo Ban Hướng dẫn Nam Nữ Cư sĩ Phật tử (HDNNCSPT). Do sinh hoạt trong các chùa theo GHPGVN nên những GĐPT nầy đương nhiên thuộc GHPGVN

Có nhiều nơi sinh hoạt như thường lệ, nhưng theo tính cách nội bộ của những đơn vị cá nhân, sinh hoạt ấy chỉ trong giới hạn của một tỉnh, thành như: mở trại huấn luyện huynh trưởng và trại họp bạn ở các Gia đình trong khu vực dưới sự chứng minh của Ban Trị sự và các vị trong tiều ban HDNNCSPT có GĐPT sinh hoạt.

Dù hình thức nào đi nữa, tất cả không ra ngoài nguyên lý tùy duyên bất biến, khế lý, khế cơ và khế thời của Phật giáo. Cho nên, mọi sinh hoạt của GĐPT cũng không đi ra ngoài mục đích là “tu tập trở thành Phật tử chân chánh, góp phần phụng sự Đạo pháp và xây dựng xã hội”

Thượng tọa Thích Đạt Đạo, Chánh Thư ký Ban HDNNCSPT Trung ương GHPGVN phát biểu trong năm 1997 như sau:

 Với 500.000 đoàn sinh Phật tử trong toàn quốc, nhiệm vụ trọng tâm của Ban HDNNCSPT là hướng dẫn sinh hoạt tu học cho các giới Nam Nữ Cư sĩ Phật tử, trong đó có GĐPT bao gồm các Thanh Thiếu Nhi. Khi được Hội đồng Trị sự ra quyết định bổ nhiệm thành phần nhân sự Ban HDNNCSPT nhiệm kỳ III, chúng tôi đã phân công phân nhiệm, vạch phương hướng hoạt động ngắn hạn,, dài hạn, dựa trên nhận thức tình hình cụ thể (…) Tuy nhiên, chỉ thời gian đầu, còn thời gian về sau, vì lý do cơ bản, các vị ủy viên đều cư trú rải rác khắp các tỉnh, thành, cho nên hoạt động thiếu đồng bộ, chỉ thu gọn có Thường trực Ban Hướng Dẫn, do vậy chỉ có tính cách điều hành chung, chứ chưa thực hiện công tác gì đáng nêu. 

Thành quả của Ban HDNNCSPT nhiệm kỳ I, II và III tóm tắc theo báo Giác Ngộ đăng vào các ngày 29-3-1997 và 27-9-1997 như sau: 

Đây là phương hướng của Ban HDNNCSPT Thành phố Hồ Chí Minh nhưng cũng có thể áp dụng phương hướng này cho toàn quốc về GĐPT nhiệm kỳ tới:

a. Từng bước thống kê một cách chính xác số lượng GĐPT và các đoàn sinh toàn thành phố và ra quyết định công nhận

b. Từng bước triển khai chương trình hoạt động của Ban HDNNCSPT

c. Tạo điều kiện mở các lớp NNCSPT sinh hoạt và tu học theo từng giới

d. Tổ chức hội thảo chuyên đề cho các ngành

e. Tổ chức các khóa bồi dưỡng và đào tạo huynh trưởng GĐPT thuộc ngành HDNNCSPT.

…Thiết nghĩ, đối với chư vị tôn túc lớn tuổi đã từng đóng góp nhiều thành tích tốt đẹp cho Đạo pháp và Dân tộc, chúng ta vẫn cần trân trọng, đặt vào vị trí hàng cố vấn chứng minh. Tuy nhiên, nên mạnh dạn và gấp rút trẻ trung hóa hàng ngũ lãnh đạo hay ít nhất là bộ phận thường trực tương đối còn trẻ, có năng lực, có đạo đức. Nêu không, giới Phật giáo chúng ta khó đứng vững, không thể sánh vai cùng xã hội trong thế kỷ tới (…), từ đó, chẳng mấy chốc dẫn đến sinh hoạt Phật giáo không còn thích hợp với con người thời đại mới. Điều đó hoàn toàn đi ngược lại tinh ba Phật dạy: đạo Phật là sự sống luôn vận hành, hiện hữu trên cuộc đời vì hạnh phúc, vì an lạc cho mọi loài.

Có thể nhận định đó là cái nguyên cớ để hợp thức hóa sinh hoạt của tổ chức GĐPT đối với nhà cầm quyền Cộng sản.

Một số đơn vị GĐPT sinh hoạt tại các chùa không theo GHPGVN, vẫn sinh hoạt trong chờ đợi tổ chức phục hoạt, nhưng phải đợi đến năm 1995, tại Trại Trường Hồ Than Thở Đà Lạt, có tổ chức một cuộc họp và Gia Đình Phật Tử đã bầu lại Ban Hướng Dẫn Trung Ương, Huynh Trưởng Nguyên Tín Nguyễn Châu được tín nhiệm bầu vào chức vụ Trưởng Ban. Ban Hướng Dẫn Trung Ương Gia Đình Phật Tử Việt Nam tái sinh hoạt lại từ đó. Nhưng tổ chức nầy không nằm trong hệ thống GHPGVNTN cũng không nằm trong GHPGVN, từ trước cho đến sau nầy vẫn sinh hoạt tại Quảng Hương Già Lam từ thời ĐĐ Thích Tuệ Sỹ làm Phó Viện Trưởng Viện Hóa Đạo, cho đến thời Tăng Đoàn GHPGVNTN ra đời cho đến nay do Huynh Trưởng Nguyên Tín Nguyễn Châu lãnh đạo.

Nguyên Tín - Nguyễn Châu

Về phần GHPGVNTN không thừa nhận GĐPT do anh Nguyễn Châu lãnh đạo vì Thỉnh Nguyện Thư của anh Nguyễn Châu gửi cho Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam ngày 25-5-1997, trong đó có nội dung chính yếu như sau:

Đệ trình Đại hội Giáo hội Phật giáo Việt Nam kỳ IV. 

Không một ai trong chúng con lại có ý nghĩ đặt tổ chức Gia Đình Phật tử Việt Nam ra ngoài Giáo hội  

Chúng con kính đạo đạt một thỉnh nguyện lên Đại hội Giáo hội là cho phép chúng con được triệu tập một Đại hội Gia Đình Phật tử toàn quốc, đặt dưới sự chứng minh của Giáo hội để tập họp rộng rãi nguyện vọng trung thực của huynh trưởng Gia Đình Phật tử Việt Nam trong việc tu chỉnh sửa đổi Nội Quy. Đó là điều thỉnh cầu duy nhất mà chúng con thấy cần phải đệ đạt lên Đại hội Giáo hội để tránh những ngộ nhận cho rằng  chúng con có ý đồ tách rời Giáo hội, chống báng Giáo hội .

Do bức thư trên, nên Ban Tôn giáo Chính phủ chỉ đạo Hòa thượng Thích Minh Châu triệu tập một buổi họp nhằm đưa tổ chức Gia Đình Phật tử Việt Nam của GHPGVNTN vào trong Giáo hội nhà nước. Buổi họp này tổ chức vào ngày 29.10.1997 tại Thiền viện Vạn Hạnh, Saigon, gồm có Hòa thượng Thích Minh Châu chủ tọa và bốn anh Huynh Trưởng cấp Dũng, là những Huynh Trưởng cao cấp nhất GĐPTVN lúc đó, gồm có các anh: Võ Đình Cường, Tống Hồ Cầm, Nguyễn Xuân Quyền, Nguyễn Châu. Mục đích cuộc họp nêu ra là nhằm “tìm cách cho GĐPT được sinh hoạt đều đặn và có hiệu quả phù hợp với tình hình mới của đất nước và Giáo hội Phật giáo Việt Nam”

Thành quả cuộc họp là khẳng định lập trường GĐPTVN là ly khai GHPGVNTN thông qua một Biên bản ký tên 5 người nhất trí về 5 nhận định như sau:

1. Sinh hoạt GĐPT nhằm đào luyện Thanh, Thiếu, Đồng niên thành những Phật tử chân chính, góp phần xây dựng xã hội. Sinh hoạt này trước đây đã đạt được những thành quả tốt đẹp, nay cần phải được phát huy.

2. Từ ngày được thành lập, GĐPT luôn luôn sinh hoạt trong khuôn khổ pháp lý của một tổ chức Phật giáo được Nhà nước chấp nhận, như Hội An Nam Phật Học, Hội Phật Học Nam Việt, Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất. Nay sinh hoạt của Gia Đình Phật Tử cần được thức hiện trong khuôn khổ pháp lý của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam.

3. Một số ít điều trong Nội quy và Quy chế Huynh trưởng Gia Đình Phật Tử cần được tu chính cho phù hợp với Hiến chương của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam.

4. Huynh trưởng và Đoàn sinh GĐPT cần chung sức chung lòng, cùng nhau đẩy mạnh sinh hoạt GĐPT để đóng góp vào sự nghiệp chung của Phật giáo và Đất nước.

5. Gia Đình Phật Tử cần tranh thủ để được sự quan tâm giúp đỡ cụ thể của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam trong các sinh hoạt.

Tại đại hội kỳ V Tỉnh Hội Phật Giáo Lâm Đồng, có Tham luận của Thượng tọa Thích Toàn Đức, đại biểu Phật giáo huyện Di Linh  như sau:

Vấn đề giáo dục con em Phật tử ươm mầm hạt giống, đào tạo tầng lớp kế thừa, lúc nào cũng được quan tâm đúng mức. Trong xã hội hiện nay, những tệ nạn đang lan tràn trong tầng lớp Thanh Thiếu niên, càng khiến chúng ta gia tâm lo lắng hơn bao giờ hết. Là một tổ chức thường xuyên gắn bó với Giáo hội trong nhiều công tác Phật sự, thì việc duy trì và phát triển GĐPT phải được xem là một trong những nhiệm vụ trọng yếu của Giáo hội chúng ta.

Thượng tọa Thích Đạt Đạo, Chánh Thư ký Ban HDNNCSPT nhận định:

Nam nữ Phật tử là lực lượng hộ pháp quan trọng của Giáo hội Phật giáo Việt Nam (…) Nhiệm kỳ của Ban Hướng dẫn 1992-1997 hoạch định cho nhiệm kỳ tới như sau:

Thứ nhất, kế hoạch thực chương trình tu học cho các đạo tràng và GĐPT.

Thứ hai, đúc kết các ý kiến đóng góp bổ sung cho Nội quy GĐPT đề Ban HDNNCSPT nhiệm kỳ mới tiếp tục làm việc bằng cách thành lập một bộ phận gồm các huynh trưởng có cấp thâm niên, có kinh nghiệm, để hoàn chỉnh và thông qua các thủ tục cần thiết trước khi trình Hội Đồng Trị Sự phê chuẩn.

Trong một bài đăng trên báo Giác Ngộ ra ngày 20-9-1997, Luật sư Đăng Huy góp ý  với Giáo hội:

Bất kỳ tổ chức, đoàn thể nào, cơ sở vững mạnh thì tổ chức mới tồn tại và phát triển. Cơ sở Giáo hội không thể mạnh nếu bỏ quên một thành phần quan trọng là Cư sĩ, và cũng không thể mạnh nếu họ không được tổ chức để được thống nhất ý chí và hành động, thống nhất lãnh đạo và tổ chức. Giáo hội không thể bỏ quên một thành phần tế bào của mình là Cư sĩ. Giáo hội không thể chỉ có Tăng Ni.

Ngày 22, 23-11-1997, đại hội Giáo Hội Phật giáo Việt Nam toàn quốc lần thứ IV tổ chức tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt-Xô tại Thủ đô Hà Nội. Đại hội quy tụ gần 500 đại biểu của 49 đơn vị Tỉnh, Thành Hội Phật Giáo trong cả nước. Theo báo cáo tổng kết của Hội Đồng Trị Sự thì những hoạt động của Ban HDNNCSPT có những bước tiến như sau:

Thực hiện tinh thần tứ chúng đồng tu của người con Phật trong ngôi nhà Giáo hội Phật giáo Việt Nam, những năm qua, Ban HDNNCSPT Trung ương, Tiểu ban HDNNCSPT các Tỉnh, Thành hội đã triển khai Nghị quyết của Đại hội Đại biểu Phật giáo toàn quốc nhiệm kỳ II, đặc biệt là nhiệm kỳ III, với Hiến chương Giáo hội đã được tu chính cũng như chương trình hoạt động và Nội quy của Ban HDNNCSPT Trung ương, các Nghị quyết, Thông bạch 455, 570, 577 của Trung ương Giáo hội về việc củng cố v2 ổn định sinh hoạt GĐPT dưới sự lãnh đạo chung của Ban Trị sự Tỉnh, Thành hội Phật giáo.

Được sự chỉ đạo của ngành HDNNCSPT và các Ban Trị sự Tỉnh, Thành hội Phật giáo, với sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng tại địa phương theo Thông tư 01 của Ban Tôn Giáo Chánh Phủ, tổng kết sơ khởi đã có khoảng 650 đơn vị GĐPT đăng ký với Tỉnh, Thành hội Phật giáo, với 44.407 đoàn sinh và 5.409 huynh trưởng sinh hoạt trong Giáo hội. Đồng thời, chương trình sinh hoạt GĐPT được triển khai có hệ thống như ra quyết định tạm thời công nhận GĐPT, mở các khóa huấn luyện Huynh trưởng, Đội-Chúng trưởng, Đầu-Thứ đàn, trại sinh hoạt hè, trại truyền thống v.v…tại các Tỉnh, Thành hội như: Tp. Hồ Chí Minh, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Đà Nẳng, Đăk-Lăk , Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, Bà Rịa-Vũng Tàu, Kiên Giang, Bình Dương, Cà Mau v.v…với hàng chục ngàn đoàn sinh tham dự.

Cũng trong Đại hội nầy, đại biểu Phật Giáo Tp. Đà Nẳng có bài tham luận nói về GĐPT như sau:

GĐPT đã được hình thành tại đất Đà Thành từ trước năm 1950 đến nay đã gần nửa thế kỷ.Trong suốt 50 năm qua, GĐPT đã gắn bó với Giáo hội trong mọi sinh hoạt như: tu học, hoằng dương Phật pháp, công tác xã hội từ thiện, xây dựng các Phật sự văn hóa, lễ lược v.v…

Nói chung, GĐPT đã cung cấp nhiều đoàn viên ưu tú nay trở thành Thượng tọa, Đại đức Tăng, Ni cho Giáo hội trên toàn quốc và đã đào tạo được nhiều cư sĩ tham gia và lãnh đạo các cơ sở Giáo hội phường, xã, Ban Đại diện Quận, Huyện và Ban Trị sự Tỉnh, Thành.

Nhưng, đáng kể nhất là tổ chức GĐPT đã giúp đào tạo bao thế hệ trẻ trở thành người con ngoan trong gia đình, người công dân tốt cho Tổ quốc, người cư sĩ hộ đạo cho Giáo hội hiện nay. Do đó, Ban Trị sự chúng tôi nhận thấy:

Để xây dựng nền thống nhất lãnh đạo của Giáo hội một cách toàn vẹn, Ban Trị sự Phật giáo Thành phố Đà Nẳng trân trọng đề đạt lên Chư Tôn Đức và Đại hội:

- Về pháp lý: đưa tổ chức GĐPT Việt Nam vào Hiến chương Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam

- Về pháp nhân: xác định vị trí của GĐPT trong cơ cấu tổ chức các cấp Giáo hội từ Trung ương xuống các tỉnh như là một ngành hoạt động trong điều 19 và có một Trưởng Ban Hướng dẫn GĐPT như điều 20 của Hiến chương GHPGVN. Vì hiện nay trên toàn quốc có nửa triệu đoàn viên với nề nếp sinh hoạt khá hoàn chỉnh, chương trình tu học giáo dục đặc thù phù hợp với văn minh thời đại 

Tổ chức Gia Đình Phật Tử đã có mầm mống từ những năm 30 của thế kỷ XX; từ thời kỳ đầu của phong trào Chấn hưng Phật giáo, đã phát sinh, phát triển và tồn tại qua nhiều chế độ chính trị khác nhau. Qua nhiều danh xưng của Giáo hội như An Nam Phật Học Hội (1932-Huế), Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam (1951), Giáo Hội Tăng Già Toàn Quốc (1952), Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (1964) và Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam (1981). Trong quá trình đó, GĐPT vẫn nguyên vẹn danh xưng của nó, càng khẳng định được tác dụng giáo dục tầng lớp Phật tử trẻ và thế đứng trong lòng Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam.

(…) Từ hai nhiệm kỳ trước, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam chưa quan tâm đúng mức đối với sinh hoạt GĐPT, chưa đặt vấn đề về quản lý và tổ chức GĐPT. Cũng có thể chính vì thế mà xảy ra việc một số cựu huynh trưởng GĐPT phục hồi hoặc tự thành lập tổ chức hoạt động GĐPT ngoài phạm vi của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam.

Tháng 8-1984, Ban HDNNPT Trung ương mới đề ra phương án hoạt động. Tuy phương án này còn quá đơn giản lại không được triển khai một cách chu đáo, nhưng bước đầu cũng đã tạo tiền đề cho một số Ban trị sự có cơ sở nghiên cứu để ứng dụng vào sinh hoạt GĐPT tại địa phương mình.

Nhưng thật sự làm chỗ tựa về mặt pháp lý để GĐPT sinh hoạt đi vào nề nếp và phát triển là nhờ Thông bạch 455 ngày 21-7-1995 của HĐTS-GHPGVN với nội dung hướng dẫn thực hiện quản lý sinh hoạt GĐPT. Trung ương Giáo hội đã khẳng định: “Đây là một trong những Phật sự quan trọng mà Giáo hội có trách nhiệm hướng dẫn và quản lý”

(…) Vậy, đã là một Phật sự quan trọng mà chưa tổ chức thực hiện chu đáo, thì nhân Đại hội Đại biểu Toàn quốc GHPGVN kỳ IV lần này,phải đầu tư trí tuệ và vật lực để thực hiện cho kỳ được.

Đoàn đại biểu Tỉnh Quảng Ngãi phát biểu với các nội dung như sau:

1. Đưa danh hiệu GĐPT vào Hiến chương GHPGVN, bổ sung vào điều 19, có thể với tên gọi Ban Hướng Dẫn GĐPT.

2. Tiếp tục quán triệt Thông bạch 455 đối với Ban trị sự các tỉnh ,thành hội chưa triển khai thực hiện.

3. Bổ sung hoàn thiện dự thảo Nội quy GĐPT và Điều lệ Huynh trưởng GĐPT mà Thông bạch 547 ngày 19-12-1995 của Ban Thường trực HĐTS-GHPGVN đã hướng dẫn góp ý, tu chính.

Bài tham luận kết luận: 

Có như vậy, GĐPT mới trở thành một ngành hoạt động chuyên môn hóa thực hiện được mục đích “Đào luyện thanh, thiếu, đồng niên thành Phật tử chân chính theo giáo lý, đạo đức Phật giáo mang tính đặc thù, thực hiện khẩu hiệu “Phong trào nào thì cán bộ ấy”.

Sau 3 ngày làm việc, Đại hội đã đem lại nhiều kết quả, trong đ ó c ó:

- Danh xưng chính thức Ban Hướng dẫn Phật tử (bỏ 2 từ Nam, Nữ). Ban HDPT có hai phân ban là: Phân ban Cư sĩ và Phân ban GĐPT.

Bằng cách thiết lập Phân ban GĐPT trực thuộc Ban HDPT Trung ương GHPGVN, từ nay lịch sử GĐPT bước vào một chương mới trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam. Bản Nội quy GĐPT được ban hành ngày 29-01-2002 là văn kiện căn bản cho tổ chức GĐPT thuộc GHPGVN.

- Ngày 15-9-1998, Nội quy Ban Hướng dẫn Phật tử GHPGVN được Ban Thường trực Hội đồng Trị sự thông qua và duyệt y.

- Ngày 01-10-1998 Hội đồng trị sự ra Quyết định số 187/QĐ-HĐTS v/v chuẩn y thành phần nhân sự Ban hướng dẫn Phật tử Trung ương GHPGVN:

- Hòa thượng Thích Thiện Duyên làm Trưởng ban
- Hòa thượng Thích Minh Thành, Trưởng PB Cư sĩ PT
- Thượng tọa Thích Khế Chơn, Phó Phân ban CSPT
- Cư sĩ Nguyễn Thắng Nhu, Trưởng Phân ban GĐPT

Huynh Trưởng Cấp Dũng Thiện Điều Nguyễn Thắng Nhu

Theo thống kê của Phân ban GĐPT trong năm 1998 như sau:

- Thừa Thiên-Huế có 117 Gia đình sinh hoạt với 1081 huynh trưởng
- Dak Lak có 60 Gia đình sinh hoạt
- Bà Rịa-Vũng Tàu tổ chức hội thảo chuyên đề, có 153 huynh trưởng tham dự. Mở trại Hạnh ngành Nữ, có 200 trại sinh tham dự.
- Kiên Giang mở liên trại huấn luyện Lộc Uyển – A Dục. Có 60 trại sinh tham dự
- Lâm Đồng có 26 đơn vị GĐPT sinh hoạt
- Gia Lai có 19 Gia đình đang sinh hoạt
- Đà Nẵng mở trại huấn luyện Anoma – Ni Liên, có 320 trại sinh tham dự
- Đồng Nai có 12 đơn vị GĐPT sinh hoạt
- TP.Hồ Chí Minh tổ chức trại Dũng có 250 trại sinh;  trại Hạnh có  164 trại sinh; trại Lục Hòa có 424 trại sinh tham dự.
- Quảng Trị có 170 đơn vị GĐPT sinh hoạt với hàng chục ngàn huynh trưởng và đoàn sinh.

Ngày 27, 28 và 29 tháng 7 năm 2001, tại chùa Từ Đàm, Huế đã diễn ra các sự kiện trọng đại của Gia Đình Phật Tử Việt Nam như sau:

- Lễ kỷ niệm 50 năm ra đời danh xưng Gia Đình Phật Tử rất quy mô và hoành tráng dưới sự chứng minh, chủ trì và tham dự của Chư Tôn Giáo phẩm Tăng, Ni, chính quyền các cấp, Chư Tôn Giáo phẩm thuộc các Ban, Ngành, Viện Trung ương, Ban trị sự Phật giáo các Tỉnh hội từ Quảng Trị đến Cà Mau, các tỉnh nơi có GĐPT sinh hoạt; Chư Tôn đức Tăng, Ni xuất thân từ GĐPT, Chư Tôn đức Ta9ng, Ni các tự viện, tịnh xá, tịnh thất và hơn 10.000 huynh trưởng, cựu huynh trưởng, Ban bảo trợ cùng đông đảo Phật tử, khách mời và hơn 5.000 trại sinh trại họp bạn Lục Hòa 3 của GĐPT tỉnh nhà tham dự.

- Hội nghị Huynh trưởng cấp Dũng và cấp Tấn GĐPT Việtt Nam cùng nhau xác định vị trí, quan điểm, lập trường cố hữu của GĐPT là luôn sinh hoạt trong khuôn khổ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam, nhằm đưa sinh hoạt GĐPT thống nhất và ngày càng phát triển.

- Khai mạc trại huấn luyện huynh trưởng cấp 3 Vạn Hạnh II, cấp toàn quốc do huynh trưởng cấp Dũng Nguyên Hùng Võ Đình Cường làm trại trưởng (trại cấp 3 Vạn Hạnh I tháng 12/1973 tại Đà Lạt do huynh trưởng Nguyên Hùng Võ Đình Cường làm trại trưởng). Có 306 trại sinh và 14 huynh trưởng cấp Tấn dự thính của 14 tỉnh thành tham dự.

- Trại họp bạn Lục Hòa 3 tổ chúc tại đồi chùa Trúc Lâm-Huế, có 5.157 trại sinh thuộc 157 đơn vị GĐPT trực thuộc Thừ Thiên-Huế.

- Gặp gỡ Tình Lam giao lưu nhiều thế hệ từ ngày thành lập cho đến nay cùng các vị xuất thân từ GĐPT nay đã là chức sắc trong Giáo hội, cùng nhau hội ngộ thân thiết trong cuộc gặp gỡ này.

- Ngày 29/01/2002, HĐTS-GHPGVN ra Quyết định số 045/QĐ-HĐTS về việc ban hành Nội Quy GĐPT thuộc Ban Hướng dẫn Phật tử Trung ương GHPGVN.

Năm 2003 theo đề nghị của hai Huynh Trưởng cấp Dũng Võ Đình Cường, Tống Hồ Cầm, sáng lập viên GĐPTVN, cố vấn Phân ban Hướng dẫn GĐPT Trung ương, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự GHPGVN thành lập Hội đồng xét xếp cấp Dũng cho 5 Huynh Trưởng: Thiện Điều Nguyễn Thắng Nhu, Tâm Duệ Nguyễn Đức Châu, Tâm Hướng Lê Bá Chí, Nguyên Tú Trần Hạp và Nguyên TrừngNguyễn Văn Quýnh. Lễ trao cấp hiệu được thực hiện tại Hội nghị kỳ 2 khóa V của Trung ương Giáo hội dưới sự chứng minh của Đại Tăng 2 Hội đồng Chứng minh, Hội đồng Trị sự và 46 tỉnh thành trong cả nước, đánh dấu một bước trưởng thành của GĐPT trong lòng GHPGVN.

b) Ở nước ngoài : Các Huynh Trưởng di tản ra nước ngoài, lần lược thành lập Gia Ðình Phật Tử, từ các trại tị nạn cho đến những nước đã định cư như Mỹ, Gia Nã Ðại, Úc, Pháp, Ðức . . .

Năm 1976, tại Mỹ. có lẽ Gia Đình Phật Tử đầu tiên được thành lập là GĐPT Cựu Kim Sơn do Huynh Trưởng Thuyền Vị Nguyễn Thị Ngà thành lập tại ChùaTừ Quang San Francisco vào mùa Hè năm 1976, kế đó là GĐPT Long Hoa được Huynh Trưởng Tâm Khởi Hoàng Phấn và Hằng Nga thành lập tại chùa Việt Nam ở Los Angeles, lễ ra mắt ngày 12-12-1976, tiếp theo là  GĐPT Hoa Thịnh Đốn tại Washington DC, kết hợp và quy tụ từ năm 1976, nhưng lễ ra mắt chính thức ngày 21-8-1977, GĐPT Vạn Hạnh tại San Diego…

Ban Huynh Trưởng GĐPT Cựu Kim Sơn sinh hoạt tại chùa Từ Quang, San Francisco

Gia Đình Phật Tử Long Hoa sinh hoạt tại chùa Việt Nam tại Los Angeles

Lễ chu niên  43 GĐPT Giác Hoàng ở Washington DC, Trưởng Đặng Đình Khiết ở tay trái

Năm 1978, do sự vận động của các Huynh Trưởng Đặng Đình Khiết (nguyên TTK BHD Miền Vĩnh Nghiêm), Quảng Khoái Trần Ngọc Lạc (cựu Ủy viên BHD Miền Vĩnh Nghiêm), Nguyên Sơn Văn Hưng (Đoàn Trưởng Ngành Thiếu) và Minh Lượng Trần Văn Thọ (Cựu LĐT GĐPT Cổ Thành, Quảng Trị) đã mở Trại Huấn Luyện Huynh Trưởng Sơ Cấp Lộc Uyển và Cấp I A Dục được tổ chức tại Oklahoma vào dịp Lễ Độc Lập 4-7-1978.

 Ban Tổ chức:

          

Cố vấn: TT. Thích Mãn Giác nguyên TVT Tổng Vụ VHGD/GHPGVNTN
          Cố vấn: TT. Thích Giác Đức nguyên Quyền TVT Tổng vụ TN/GHPGVNTN
            Trưởng Ban : Htr. Thiện Thanh Đặng Đình Khiết
         Phó Nội vụ : Htr. Minh Lương Trần Văn Thọ
Phó Ngoại vụ : Htr. Nguyên Sơn Văn Hưng
           Thư Ký : Ht. Nguyên Kim Nguyễn Đóa
        Thủ Quỹ : Htr. Nguyễn Thị Bích Quyên

Ban Quản Trại:

       

Trại Trưởng : Htr. Quảng Khoái Trần Ngọc Lạc
Trại Phó Nam : Htr. Nguyên Kim Nguyễn Đóa
                   Trại Phó Nữ : Htr. Diệu Quỳnh Nguyễn Thị Hồng Loan
   Đời Sống Trại : Htr. Phúc Thiện Ngũ Duy Thành

Ban Giảng Huấn:

TT. Thích Mãn Giác
TT. Thích Giác Đức
Gs Vũ Khắc Khoan
Nhà văn Mai Thảo
Cụ Nguyễn Đình Thư

TT. Mãn Giác và Giác Đức dự lễ Khai mạc Trại Huấn Luyện Huynh Trưởng Lộc Uyển – A Dục năm 1978, tại Oklahoma City

Đặc biệt trong đêm lửa trại liên hoan bế mạc đã hình thành một tổ chức "Ủy Ban Liên Lạc Trung Ương" có nhiệm vụ:

1.- Tổ chức Đại Hội Huynh Trưởng lần thứ nhất để bầu Ban Hướng Dẫn Trung Ương cho tổ chức GĐPTVN tại Hoa Kỳ.
2.- Đệ nạp, Dự thảo Quy chế Huynh Trưởng và Chương trình tu học các cấp.

Thành phần Ủy Ban Liên Lạc Trung Ương:

                               

   Trưởng Ban: Htr. Quảng Khoái Trần Ngọc Lạc
              Phó Trưởng Ban Miền Tây: Htr.Quảng Thành Đoàn Thanh Nam
     Phó Trưởng Ban Miền Đông: Htr. Nguyên Kim Nguyễn Đóa
 Phó Trưởng ban Miền Trung: Htr. Phúc Hòa Lư Văn Hiếu
                                Tổng Thư Ký: Htr. Thiện Thanh Đặng Đình Khiết
                Phó Tổng Thư Ký: Htr. Nguyên Sơn Văn Hưng
                                    Thủ Quỹ: Htr. Phúc Thiện Ngũ Duy Thành
Ủy viên Liên Lạc Cựu Huynh Trưởng: Htr. Nguyên Mãn Nguyễn Đức Côn

Năm 1982, Đại Hội Huynh Trưởng Miền Trung nước Mỹ tổ chức tại chùa Phật Quang, Houston, Texas, từ 3 đến 5-9-1982, dưới sự chứng minh của TT. Trí Hiền, TT Giác Tâm và ĐĐ Thích Từ Lực Đặc Ủy Thanh Niên THPGVN tại HK, Ủy Ban Liên Lạc Trung Ương Chủ Tọa, Đại Hội đã thành công viên mãn với một Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Trung Mỹ gồm có:

                                

 Trưởng Ban : Htr. Như Thông Phan Duy Thanh
   Phó Trưởng ban Ngành Nam : Htr. Phúc Thiện Ngũ Duy Thành
Phó Trưởng Ban Ngành Nữ : Htr. Diệu Xuân Trần Thị Yến
                              Tổng Thư Ký : Htr. Cát Tường Nguyễn Văn Thụy
                                   Thủ Quỹ : Htr. Viên Giác Quách Văn Hạnh

Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Bắc Califonia được hình thanh trong một buổi họp ngày 24-10-1982 tại chùa Từ Quang, San Francisco, gồm các Gia Đình Phật Tử Cựu Kim Sơn, Kim Quang, Lam Sơn, Đức Viên, Vạn Hạnh, Giác Minh.

Trưởng Ban : Htr. Thuyền Vị Nguyễn Thị Ngà 

Năm 1983, Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Nam California được hình thanh trong Đại Hội Huynh Trưởng các GĐPT miền Nam Cali vào các ngày 1, 2-1-1983.

Trưởng Ban: Huynh Trưởng Tâm Chánh Trần Kim Đạt

Sau khi đã có các Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Trung Mỹ (nay là Miền Tịnh Khiết), Miền Bắc Cali (nay là Miền Thiện Minh), Miền Nam Cali (nay là Miền Quảng Đức), trong phiên họp của ba Miền này vào ngày 16-4-1983, tại chùa Kim Quang Sacramento dưới sự chủ trì của TT. Thích Thiện Trì và Từ Lực, đã quyết nghị tổ chức một Trại Họp Bạn Ngành Thiếu trên toàn nước Mỹ vào các ngày 5,6,7-8-1903 tại Regional O’Neil Park, Nam Cali và khóa Hội Thảo Huynh Trưởng toàn quốc Hoa  kỳ.

Dự định khóa Hội thảo trên đây về sau thành Đại Hội Huynh Trưởng toàn quốc Hoa kỳ lần đầu tiên, tổ chức vào các ngày 3, 4, 5-9-1983 tại Trung Tâm Phật Giáo Khuôn Việt, Grand Prairie, Texas. Đại Hội này đã hình thanh Ban Điều Hợp Trung Ương GĐPT Việt Nam tại Hoà Kỳ.

Thành phần gồm có:

                                  

                                     Trưởng Ban : Htr. Lệ Từ Nguyễn Thị Thu Nhi
       Phó Trưởng Ban Ngành Nam : Htr.Tâm Chánh Trần Kim Đạt
              Phó Trưởng ban Ngành Nữ : Htr. Thuyền Vị Nguyễn Thị Ngà
                                      Tổng Thư Ký : Htr. Như Thông Phan Duy Thanh
                                             Thủ quỹ : Htr. Phúc Thiện Ngũ Duy Thành
           Ủy viên Nội Vụ Điều Hành : Htr. Nguyên Tịnh Trần Tư Tín
Ủy viên Ngoại Vụ : Htr. Diệu Thọ
                                Ủy viên Doanh Tế : Htr. Minh Hòa Nguyễn Văn Bình
                       Ủy viên Nghyiên Huấn : Htr.Minh Dũng Phú Toàn Cương
                                   Ủy viên Tu Thư : Htr. Tâm Quang Phan Huy Thanh
             Ủy viên Tổ Chức Kiểm Soát : Htr. Nguyên Hạnh Cao Văn Hậu
            Ủy viên Thanh Thiếu Nam : Htr. Tâm Nghĩa Ngô Văn Quy
                           Ủy viên Oanh Vũ Nam : Htr. Nguyên Tú Nguyễn Quốc Hưng
và một số Ủy viên khác cũng đã được đề nghị bổ sung

Năm 1986, Đại Hội Huynh Trưởng GĐPT toàn quốc Hoa Kỳ kỳ II tổ chức vào các ngày 4, 5, 6, 7-7-1986 tại chùa Linh Sơn, Houston, Texas của ĐĐ Thích Trí Huệ. Quy tụ 25 phái đoàn, 120 Đại Biểu. Đã chính thức công cử Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPT Việt Nam Tại Hoa Kỳ đầu tiên, để đánh dấu cho sự liên tục nên gọi là nhiệm kỳ II (1986-1989)

Thành phần Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPT Việt Nam Tại Hoa Kỳ nhiệm kỳ II (1986-1989):

                                            

                                           Trưởng Ban : Htr. Lệ Từ Nguyễn Thị Thu Nhi
                   Phó Trưởng Ban Ngành Nam : Htr. Minh Hòa Nguyễn Văn Bình
                    Phó Trưởng Ban Ngành Nữ : Htr. Thuyền Vị Nguyễn Thị Ngà
                                                Tổng Thư Ký : Htr. Tâm Nguyên Nguyễn Văn Ngại
                                     Phó Tổng Thư ký : Htr. Nguyên Hạnh Cao Văn Hậu
                                                           Thủ quỹ : Htr. Tâm Chánh Phạm Thị Hoài Chân
                   Ủy viên Nội Vụ Điều Hành : Htr. Nguyên Tịnh Trần Tư Tín
                  Ủy viên Tổ Chức Kiểm Soát : Htr. Nguyên Siêu Trương Phán
                                 Ủy viên Nghiên Huấn : Htr. Minh Dũng Phú Toàn Cương
                  Phụ tá Ủy viên Nghiên Huấn : Htr. Giác Tánh Lê Quang Định
Ủy viên Hoạt Động Thanh Niên Xã Hội : Ht. Nguyên Kim Nguyễn Đóa
                                            Ủy viên Doanh Tế : Htr. Nguyên Thuận Trương Văn Vinh
                       Phụ tá Ủy viên Doanh Tế : Htr. Minh Trực Mã Việt Hùng
                                          Ủy viên Tu Thư : Htr. Tâm Quang Phan Huy Thanh
          Ủy viên Giáo Dục và Văn Mỹ Nghệ : Htr. Viên Giác Quách Văn Hạnh
Phụ tá Ủy viên Giáo Dục và Văn Mỹ Nghệ : Htr. Tâm Luợng Trần Tử Lương
                                 Ủy viên Nam Phật Tử : Htr. Như Thông Phan Duy Thanh
                                        Ủy viên Nữ Phật Tử : Htr. Diệu Lan Đặng Thị Xuân Hương
                                  Ủy viên Thiếu Nam : Htr. Phúc Thiện Ngũ Duy Thành
                                     Ủy viên Thiếu Nữ : Htr. Tâm Phùng Đoàn Thị Bướm
                          Ủy viên Oanh Vũ Nam : Htr. Trí Quang Đỗ Vương Tân
                              Ủy viên Oanh Vũ Nữ : Htr. Nguyên Nhơn Ngô Thị Thu

Năm 1993, Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPTVNTHK tổ chức lễ Kỷ niệm 50 năm thành lập Gia Đình Phật Tử Việt Nam (tổ chức tại San Jose, California, Hoa Kỳ ngày 27,28,29 và 30/8/1993). Nhằm đáp ứng nguyện vọng của các thành viên GĐPTVN tại Hải ngoại, thống nhất Cơ cấu Tố chức Gia Đình Phật Tử Việt Nam ở các châu lục và quốc gia, cung ứng hiệu năng yểm trợ và phục hoạt Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tại quê nhà, Ban Điều Hợp Trung Ương Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hải ngoại đã chính thức được thành lập.

Trưởng Ban: Htr. Tâm Huệ Cao Chánh Hựu

Năm 1994, vào tháng 10 năm 1994 Ban Điều Hợp GĐPT Miền Đông được hình thành, nhân sự gồm có

             

 Cố vấn : Htr. Tâm Huệ Đoàn Thị Kim Cúc
   Trưởng Ban : Htr. Đồng Thân Huỳnh Văn An
Tổng Thư Ký : Htr. Chúc Mỹ Lâm Tú Phương

Năm 1997. nhằm kiểm điểm quá trình hoạt động trong nhiệm kỳ qua và hoạch định đường hướng cho nhiệm kỳ tới Ban Điều Hợp Trung Ương GĐPTVN tại Hải Ngoại đã tổ chức Hội nghị GĐPTVN Hải Ngoại kỳ I, được tổ chức tại Chùa Vạn hạnh, Thành phố San Diego, Tiều Bang California, Hoa Kỳ trong những ngày 3-4-5 tháng 7 năm 1997.

Tổng cọng có : 30 Đại biểu Chính thức  02 Dự khuyết  và  02 Dự thính

 Hội nghị đã cải danh BAN ĐIỀU HỢP TRUNG ƯƠNG GĐPT VN HẢI NGOẠI

thành BAN HƯỚNG DẪN LÂM THỜI  GIA ĐÌNH PHẬT TỬ VIỆT NAM HẢI NGOẠI.

Thành phẩn nhân sự BHD Lâm Thời GĐPTVN Hải Ngoại

                                                  Trưởng Ban : Htr TÂM HUỆ Cao Chánh Hựu
                                          Phó Trưởng Ban : Htr LỆ TỪ Nguyễn Thị Thu Nhi
                                              Tổng Thư Ký : Htr TÂM KIỂM Bạch Hoa Mai
                                              Phó Tổng Thư Ký : Htr TÂM ĐĂNG Nguyễn Văn Pháp
                                                                  Thủ Quỹ : Htr TÂM CHÁNH Phạm T. Hoài Chân
                                        Ủy Viên Giáo Dục : Htr HUỆ KHA Khu Thêm Đóng
                                   Ủy Viên Xã Hội : Htr TÂM TRÍ Tư Đồ Minh
                   Ủy Viên Nghiên Cứu - Kế Hoạch : Htr NGUYÊN MẪN Lê Viết Lâm
            Đại Diện BHD GĐPT VN tại Hoa Kỳ : Htr NGUYÊN TỊNH Trần Tư Tín
 Đại Diện BHD GĐPTVN tại Âu Châu : Htr THỊ LỘC Võ Văn Mai
         Đại Diện BHD GĐPTVN tại Úc Đại Lợi : Htr NGUYÊN MẪN Lê Viết Lâm
   Đại Diện BHD GĐPTVN tại Canada : Htr TÂM TRÍ Tư Đồ Minh
                                    Phụ Tá Trưởng Ban : Htr ĐỒNG TRÚC Thái Văn Bá
                      Trưởng Nhóm Cài Tiến Tu Học : Htr HỐNG LIÊN Phan Cảnh Tuân
                                                                   Htr TÂM VINH Đoàn văn Lộc
                           Trưởng Nhóm Tương Trợ : Htr TÂM DUY Phan Duy Chiêm
                                                                           Htr TÂM NHUẦN Trần Văn Nhuận

Năm 1998, trong Đại Hội Huynh Trưởng Miền Thiện Minh vào các ngày 3, 4-4-1998 tại chùa  Cổ Lâm, Seattle, Washington State dưới sự chứng minh và chủ tọa của chư Tăng giáo phẩm GHPGVNTNTHK là:

Hòa Thượng Thích Giác Lượng
TT. Thích Huyền Việt, Thích Chơn Thành và Thích Nguyên An

Đại Hội để bầu Ban Hướng Dẫn Miền Thiện Minh nhiệm kỳ VIII đã biến thành Đại Hội bầu Ban Hướng Dẫn Liên Miền Liễu Quán – Khuôn Việt trực thuộc GHPGVNTNTHK. Đó là chủ trương của Giáo Hội, Nhưng BHDTW/GĐPTVNTHK không thể tuân hành vì BHD điều hành nhiều GĐPT thuộc các Giáo Hội khác nhau. Do vậy, GĐPTVN Tại Hoa Kỳ bước vào thời kỳ phân hóa.

Năm 1999, Ban Điều Hợp GĐPT Miền Đông đã có từ năm 1994 nhưng phải đến 24-8-1999 mới tổ chức được Đại Hội Huynh Trưởng vào các ngày 26 đ ến 28-11-1999 tại chùa Từ Hiếu, Buffalo, New York. Dưới sự chứng minh của Sư Ông Thích Trí Hiền và có sự hiện diện của Trưởng Ban Hướng Dẫn Trung Ương Trần Tư Tín. Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Đông được hình thành và cải danh thành Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Thiện Hoa, đã bầu cho nhiệm kỳ I (1999-2003):

Trưởng Ban : Htr. Tâm Tựu Sử Thành

Năm 2003, Ban Hướng Dẫn TW/GĐPTVN và Ban Hướng Dẫn GĐPT Hải Ngoại đã hình thành  Ban Hướng Dẫn Trung Ương Gia Đình Phật Tử VIỆT NAM Lâm Thời Trên Thế Giới.

Trưởng Ban: Htr. Nguyên Tín Nguyễn Châu

Thấy được sự phân hóa GĐPTVNTHK bắt nguồn từ năm 1998 tại Đại Hội Huynh Trưởng Miền Thiện Minh, Hòa Thượng Thích Hộ Giác Phó Viện Trưởng GHPGVNTN đã tổ chức một Bửa cơm thân mật vào chiều ngày 24-9-2003 tại chùa Diệu Pháp, Nam cali.

Trong Bửa cơm thân mật này, HT Thích Hộ Giác đã phát biểu “Giáo Hội không đặt vấn đề trực thuộc, chỉ mong cầu anh em một khối cố kết, để cùng nhau đóng góp hữu hiệu cho đại Phật sự Giải trừ Quốc nạn và Pháp nạn tại quê nhà.”

Năm 2004. Khởi nguồn từ Bửa cơm thân mật trên, Ban Tổ chức đã tiến hành Đại Hội Hợp Nhất GĐPTVN Tại HK tổ chức vào hai ngày 10 và 11-4-2004 tại chùa Diệu Pháp, 311 East Mission Dr. San Gabriel, CA 91776.

Nhưng thay vì bàn việc Hợp Nhất, thì một số Huynh Trưởng đề nghị, được chư Tăng hổ trợ đặt thành vấn đề tiên quyết là BHD Hợp Nhất phải trực thuộc GHPGVNTN Tại HK, cho nên Ban Hướng Dẫn TW GĐPTVNTHK tuyên bố không tham gia, không phát biểu, đã rời khỏi Hội Trường trước khi bỏ phiếu.

Sau đó, Đại Hội tiến hành bỏ phiếu cho 4 giải pháp, giải pháp được tán đồng 101/167 là: Thành lập Ban Hướng Dẫn chung cho các Đơn vị đã sẵn sàng trực thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt nam Thống Nhất Hải Ngoại tại Hoa Kỳ và ai chưa muốn thì đợi sau.

Do đó Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPTVNTHK thuộc GHPGVNTNTHK ra đời ngay trong Đại Hội này, các Đại biểu đã bầu cho nhiệm kỳ 2004-2008 gồm có:

Ban Thường Vụ :

                                Trưởng Ban Hướng dẫn : Htr Tâm Kiểm Bạch Hoa Mai.     
 Phó Trưởng Ban Quản Trị Điều Hành : Htr Tâm Tựu Sử Thành                               
          Phó Trưởng Ban Truyền Thống Xã Hội : Htr Nguyên Siêu Trương Phán
       Phó Trưởng Ban Nghiên Cứu Huấn Luyện : Htr Tâm Minh Vương Thúy Nga
                                                       Tổng Thư Ký : Htr Tâm Đăng Nguyễn Văn Pháp
                                                     Phó Tổng Thư Ký : Htr Nguyên Từ Nguyễn Quốc Hưng
                                                 Tổng Thủ Quỷ : Htr Diệu Liên Nguyễn Thị Huế
                                          Phó Tổng Thủ Quỷ : Htr Diệu Ngọc Cao Ngọc Điệp
               Ủy Viên Quản Trị Huynh Trưởng : Htr Tâm Hòa Lê Quang Dật
                                                    Ủy Viên Tổ Kiểm : Htr Nguyên Thanh Nguyễn Văn Hà

Các Ủy Viên :

                           Ủy Viên Lịch Sử : Htr Minh Quang Lê Văn Thẩm
                           Ủy Viên Tương Tế : Htr Nguyên Lợi Nguyễn Thị Huế
         Ủy Viên Nghi Lễ & Giao Tế : Htr Tâm Thông Trần Chí Trung
   Ủy Viên Cựu Đoàn Viên : Htr Tâm Quang Võ Cân
               Ủy Viên Xã Hội & Ái Hửu : Htr Nguyên Chánh Võ Văn Bằng
     Ủy Viên Hoạt Động Thanh Niên : Htr Giác Chơn Đỗ Quang Hưng
             Ủy Viên Văn Mỹ Nghệ : Htr Tâm Nghĩa Lê Viết Đắc
                           Ủy Viên Doanh Tế : Htr Nguyên Thuyết Lê Minh Thi
                  Ủy Viên Ngành Nam : Htr Tâm Nghĩa Lê Hửu Đàng
                   Ủy Viên Ngành Nữ : Htr Trí Hải Ngô Quỳnh Lâm              
Ủy Viên Nghiên Cứu & Kế Hoạch : Htr Tâm Duy Phan Duy Chiêm 
                                      Ủy Viên Giáo Dục : Htr Quảng Nghiêm Nguyễn Kim Ngân
               Ủy Viên Huấn Luyện : Htr Trí Minh Lê Văn Chiếu
                                Ủy Viên Tu Thư : Htr Quảng Pháp Trần Minh Triết
                          Ủy Viên Chuyên Năng : Htr Nhật Liên Dũng Lê Minh Dũng

Các Phụ Tá :

       Phụ Tá UV Quản Trị Huynh Trưởng : Htr Quảng Hoàng Lê Hữu Minh Huy
                   Phụ Tá UV Huấn Luyện : Htr Quảng Dũng Hồ Chí Cường
            Phụ Tá UV Chuyên năng 1 : Htr Huệ Cảnh Hồ Đăng Dũng
              Phụ Tá UV Chuyên năng 2 : Htr Nguyên Túc Nguyễn Sung
                             Phụ Tá UV Tu Thư : Htr Diệu Tánh Trần Kim Khánh
                  Phụ Tá Ủy Viên Doanh Tế : Htr Quảng Hải Phan Trung Kiên

Do đó, kể từ ngày 11-4-2004 GĐPTVNTHK có hai Ban Hướng Dẫn Trung Ương, một do Trần Tư Tín làm Trưởng Ban, điều hành các GĐPT của nhiều Giáo Hội Phật Giáo và một trực thuộc GHPGVNTNTHK thuộc VPII/VHĐ do Bạch Hoa Mai làm Trưởng Ban.

Lễ Hội Huynh Trưởng GĐPT Việt Nam tại Trung Tâm Viên Giác ở Bồ Đề Đạo Tràng Ấn Độ, vào các ngày 7, 8, 9 -11-2004 dưới sự chứng minh của:

TT. Thích Viên Lý Phó Tổng Thư Ký VHĐ kiêm TTK/HĐĐH/GHPGVNHNTHK VP II VHĐ
TT. Thích Như Điển TTK/GHPGVNTNAU
TT. Thích Nguyên Siêu Tổng Vụ Trưởng TVVH/GHPGVNTNTHK

Các Phái đoàn tham dự gồm có:

- Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hải Ngoại
- Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hoa Kỳ
- Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Âu Châu
- Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Úc Đại Lợi
- Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Canada
- Phái đoàn cựu Huynh Trưởng Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hải Ngoại
- Phái đoàn Ban Bảo Trợ Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hải Ngoại.

Trong Lễ Hội cơ chế Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPTVN Trên Thế Giới được Đại Hội thông qua và một Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPT Trên Thế Giới được công cử.

     THÀNH PHẦN NHÂN SỰ BHD GĐPT VN TRÊN THẾ GIỚI          

 Nhiệm Kỳ I : ( 2004-2008 )       

***   

                                           Cố Vấn : Htr cấp DŨNG NGUYÊN NGỘ Nguyễn Sỹ Thiều    
                                                         : Htr TÂM LẠC Nguyễn Văn Thục                        
                                     Trưởng Ban : Htr Cấp DŨNG NGUYÊN TÍN Nguyễn Châu  
             Phó Trưởng Ban Quốc Nội : Htr Cấp DŨNG NHƯ THẬT Nguyễn Công Minh  
            Phó Trưởng Ban Hải Ngoại : Htr Cấp DŨNG TÂM HUỆ Cao Chánh Hựu  
                                  Tổng Thư Ký :  Htr Cấp TẤN TÂM KIỂM Bạch Hoa Mai  
                           Phó Tổng Thư Ký :  Htr Cấp TẤN NGUYÊN HOÀNH Lê Văn San  
                                 Tổng Thủ Quỹ : Htr Cấp TẤN TÂM VINH Đoàn Văn Lộc  
                                             Phụ Tá :  Htr Cấp TẤN DIỆU THUẬN Phạm Thị Xuân Hòa  
    Ủy viên Nghiên Cứu / Kế Hoạch : Htr Cấp TẤN NĂNG QUANG Nguyễn Hữu Thạnh  
                                             Phụ Tá :  Htr Cấp TẤN TÂM DUY Phan Duy Chiêm
                           Ủy viên Giáo Dục :  Htr Cấp TẤN NGUYÊN TỪ Nguyễn Đức Thương  
                                             Phụ Tá :  Htr Cấp TẤN TÂM MINH Vương Thúy Nga  
                               Ủy viên Xã Hội :  Htr Cấp TẤN TÂM TRÍ Tư Đồ Minh  
                                             Phụ Tá :  Htr Cấp TẤN NGUYÊN HẠNH Phạm Phước Hùng  
          Đại Diện BHD tại Quốc Nội  :  Sẽ mời sau  
          Đại Diện BHD tại Hải Ngoại :  Sẽ mời sau

Đại Hội Htr. GĐPTVN tại TT Viên Giác,Bodhgaya, Ấn Độ

Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế Giới, do Hòa Thượng Thượng Thủ  Thích Tâm Châu ký ban hành Giáo chỉ số 241/VP/TT ngày 28-11-2004 thành lập Hội Đồng Điều Hành Lâm Thời Gia Đình Phật Tử Việt Nam Trên Thế Giới. Thành phần gồm có:

                                Cố Vấn Giáo Hạnh : Hòa Thượng Thích Trí Hiền
                                Cố Vấn Giáo Hạnh : Thượng Tọa Thích Quảng Thanh
                                                Chủ Tịch : Huynh Trưởng Nguyên Kim Nguyễn Đóa
                                         Phó Chủ Tịch : Huynh Trưởng Minh Hòa Nguyễn Văn Bình
                                         Tổng Thư Ký : Huynh Trưởng Tuệ Linh Nguyễn Công Sản
                                       Tổng Thủ Quỹ : Huynh Trưởng Nguyên Kim Nguyễn Đóa (kiêm)

Năm 2008, Hoà Thượng Thích Hộ  Giác Chủ  Tịch Hội  Đồng Điều Hành GHPGVNTNTHK ký  Quyết định Số: 2008002/VPTT/HĐĐH/QĐ/CT ngày 10-2-2008 giải nhiệm toàn Ban Hướng Dẫn Trung Ương do Htr. Bạch Hoa Mai làm Trưởng Ban và sau đó ký Quyết định ngày 6-10-2008 bổ nhiệm thành phần Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPTVNTHK

       Quyền Trưởng ban Hướng Dẫn Trung ương :  Hòa Thượng Thích Huyền Việt
                 Phó Trưởng Ban Quản Trị Điều Hành :  Htr Trí Hải Ngô Thị Quỳnh Lâm
              Phó Trưởng Ban Truyền Thống Xã Hội :  Htr Nguyên Hòa Trần Đình Minh
          Phó Trưởng Ban Nghiên Cứu Huấn Luyện :  Htr Trí Hải Ngô Thị Quỳnh Lâm (kiêm)
                                                         Tổng Thư ký :  Htr Nhật Liên Dũng Lê Minh Dũng
                                                  Phó Tổng Thư ký :  Htr Tâm Phước Nguyễn Xuân Phước
                                                       Tổng Thủ quỹ :  Htr Nguyên Thọ Hoàng Phước
                                                   Ủy viên Tổ kiểm :  Htr Thiện Thanh Châu Ngọc Thạch
                                 Ủy viên Tu thư, Huấn luyện :  Htr Nguyên Hậu Tôn Tiên
                                           Ủy viên Truyền thông :  HTr Thiện Thanh Châu Ngọc Thạch (kiêm)
                            Ủy viên Nghiên cứu, Kế hoạch :  Htr Nguyên Thọ Hoàng Phước (kiêm)
             Ủy viên Liên lạc miền Tây Nam Hoa-kỳ :  Htr Tâm Tri Hoàng Văn Nuôi
                   Ủy viên Liên lạc miền Đông Hoa-kỳ :  HTr Nguyên Viễn Nguyễn Ngọc Mục

Trong năm nầy, GĐPT Việt Nam Trên Thế Giớ có Đại Hội kỳ II tại Bangkok:

Đại Hội Htr. GĐPTVN Trên Thế Giới Kỳ II tại Bangkok 2008

Năm 2012:

Về GĐPT Việt Nam Trên Thế Giới có Đại Hội kỳ II tại Bangkok trong năm 2012:

Đại Hội Htr. GĐPTVN Trên Thế Giới Kỳ III tại Bangkok 2012

Năm 2016

Vào thời điểm năm 2016 Gia Đình Phật Tử  Việt Nam Trên Thế Giới có 2 Ban Hướng Dẫn:

1.- Hội Đồng Điều Hợp Trung Ương thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam trên Thế Giới do HT. Thích Tâm Châu lãnh đạo.

Chủ tịch Hội Đồng:  Htr. Nguyên Kim Nguyễn Đóa

2.- Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPTVN Trên Thế Giới do Tăng Đoàn Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất lãnh đạo.

Trưởng Ban HDTW: Htr. Nguyên Tín Nguyễn Châu

Trong năm nầy GĐPT Việt Nam có Đại hội GĐPT Việt Nam trên Thế giới kỳ IV tại Bangkok.

Đại Hội GĐPTVN Trên Thế Giới kỳ IV tại BangKok, năm 2016

Cấp quốc gia, tại Việt Nam có 4 Ban Hướng Dẫn Trung Ương:

1) Trực thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất do HT. Đệ Ngũ Tăng Tống Thích Quảng Độ lãnh đạo

Trưởng Ban BHDTW: Htr. Nguyên Chánh Lê Công Cầu

2) Trực thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam do HT. Đệ Tam Pháp Chủ Thích Phổ Tuệ lãnh đạo.

Trưởng Ban BHDPB GĐPT: Htr. Thiện Điều  Ng~ Thắng Nhu

3) Trực thuộc Tăng Đoàn Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất.

Quyền Trưởng Ban BHD: HT. Thích Tâm Trí

4) Tuyên bố thuộc GHPGVNTN, nhưng Giáo Hội không thừa nhận

Trưởng Ban BHDTW: Htr. Nguyên Tín Nguyễn Châu

Bốn Trưởng Ban Hướng Dẫn Trung Uơng tại Quốc Nội

Tại Hoa Kỳ cũng có 4 Ban Hướng Dẫn Trung Ương

1.- Ban Hướng Dẫn Trung Ương lâu đời nhất, không thuộc Giáo Hội nào.

Trưởng Ban BHDTW: Htr. Phúc Thiện Ngũ Duy Thành

2.- Trực thuộc Văn Phòng II Viện Hóa Đạo GHPGVNTN

Quyền Trưởng Ban BHDTW: HT. Thích Huyền Việt.

3.- Thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hoa Kỳ

Trưởng Ban BHDTW: Htr. Tâm Duy Phan Huy Chiêm

4.- Không thuộc Giáo Hội nào, Ban Hướng Dẫn GĐPTVN Tại Hải Ngoại

Trưởng Ban BHDTW: Htr. Tâm Đăng Nguyễn Văn Pháp

Bốn Trưởng Ban Hướng Dẫn Trung Ương Hải Ngoại

Gia Đình Phật Tử Việt Nam nói chung có nhiều Ban Hướng Dẫn, tức nhiên là có nhiều đơn vị GĐPT, nói khác hơn là có nhiều thành viên Huynh Trưởng cũng như Đoàn sinh, đáng mừng là số lượng càng ngày càng đông hơn, nói lên mục đích giáo dục của Gia Đình Phật Tử Việt Nam sau vài thập kỷ đã gặt hái được kết quả tốt đẹp trong nhiệm vụ giáo dục, các thành viên trở thành những Phật tử chân chánh hữu ích cho Đạo và đời, nhưng có nhiều Ban Hướng Dẫn để phục vụ khắp mọi nơi cho được hữu hiệu hơn, hay là để cho Huynh Trưởng có chức vụ cũng như cấp bậc ?!

III.- Hiệu quả : Mục đích của Gia Ðình Phật Tử là đào tạo Thanh, Thiếu, Ðồng niên trở thành Phật Tử chân chính và góp phần cải tạo xã hội theo tinh thần Phật Giáo.

Nhiều thành viên Gia Đình Phật Tử có người là Đoàn sinh, có người là Huynh Trưởng đã xuất gia như Hòa Thượng Tâm Thanh ở Đại Ninh, Hòa Thượng Thích Chơn Kim ở Đơn Dương, Sư Bà Hải Triều Âm ở Đại Ninh, Sư cô Tịnh Nguyện …ở Hải ngoại có Thượng Tọa Thích Từ Lực, viện chủ chùa Phổ Từ ở Bắc Cali, Đại Đức Thích Phổ Hòa, Sư cô Huệ Tâm, Tịnh Ngọc, Khánh An …

Ngoài xã hội nhiều thành viên đã giữ những chức vụ của chánh quyền như Trần Quang Thuận, Bộ Trưởng Bộ Xã Hội, Cao Chánh Hựu Chánh án toà án mặt trận, Chuẩn tướng Nguyễn Ngọc Loan, Giám Đốc Nha An Ninh Quân Đội, Nguyễn Thanh Quang, Phó quận trưởng Quận Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, quận Đức Tôn tỉnh Sa Đéc. La Thành Tỵ Hiệu Trưởng Trường Kỹ Thuật Đà Nẵng ….

Qua những lần Pháp nạn, thành viên của Gia Ðình Phật Tử từ Ðoàn sinh cho đến Huynh Trưởng, Gia Trưởng đã đem thân mạng của mình ra để góp phần tranh đấu cho Tự do, Ðộc lập, Hòa Bình cho Ðạo pháp và Dân Tộc. Họ đã để lại tên tuổi như Nguyễn Thị Ngọc Lan, Huỳnh Tôn Nữ Tuyết Hoa, Nguyễn Thị Phúc, Lê Thị Kim Khanh, Trần Thị Phước, Nguyễn Thị yến, Nguyễn Văn Ðạt, Ðặng Văn Công, Quách Thị Trang, Ðào Thị yến Phi, Phan Duy Trinh, Nguyễn Ðại Thức, Phạm Gia Bình.

Năm 1960, Đoàn Huynh Trưởng GĐPT Thủ Đô được thành lập thuộc Ban Hướng Dẫn GĐPT Nam Việt do Trưởng Phan Cảnh Tuân làm Đoàn Trưởng, Nguyền Hữu Huỳnh làm Đoàn Phó quy tụ hầu hết Huynh Trưởng các GĐPT tại Thủ đô Sàigòn tham gia sinh hoạt. Đó là hạt nhân đến Pháp nạn 1963, Trưởng Nguyễn Hữu Huỳnh với chức vụ Trưởng Ban Chỉ Đạo GĐPT trong Ủy Ban Liên Phái Bảo Vệ Phật Giáo, anh đã điều động các Huynh Trưởng và các Gia Đình Phật Tử tại thủ đô Sàigòn tham gia các công tác do UBLPBVPG đề ra, góp phần vào việc tranh đấu đòi hỏi những quyền lợi chính đáng cho Phật Giáo và xây dựng nên Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất năm 1964.

Tại Chùa Xá Lợi trong “Ngày Tuyệt Thực”

Năm 1961, Ban Hướng Dẫn GĐPT thuộc Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam thành lập Trường Đào Tạo Huynh Trưởng, khóa trình đào tạo trong 2 năm, về sau cải tiến lại còn 1 năm. Khóa đầu tiên khai giảng vào ngày 10 tháng 12 năm 1961 và khóa cuối cùng khai giảng vào ngày 12 tháng 4 năm 1964.

Trại Huấn Luyện của Trường Đào tạo Huynh Trưởng A DẬT ĐA tại TTCNTSN ngày 1-5-1964

Qua 3 khóa, tổng số khóa sinh tham dự là 129 khóa sinh, tốt nghiệp là 46 Huynh Trưởng, được phân bổ đi sinh hoạt trong các GĐPT của Giáo Hội.

Sau Đại Hội Huynh Trưởng Toàn quốc năm 1964, Trường A Dật Đa tự giải thể cho phù hợp với Nội Quy.

Năm 1967, chánh quyền thành phố Đà Lạt – Tuyên Đức cấp cho GĐPT tỉnh Tuyên Đức một lô đất dùng để làm Trại Trường Huấn Luyện của GĐPT, đến tháng 1 năm 1961, chánh quyền cho phép xây dựng Đài Lục Hòa, ngày 19-1-1969 làm lễ đặt viên đá đầu tiên, khởi công xây dựng ngày28-3-1970 đến ngày 25-12-1973 lễ Khánh Thành Đài Lục Hòa của Trại Trường.

Huynh Trưởng GĐPT Vĩnh Nghiêm viếng Đài Lục Hòa năm 1990

Cũng tại nơi Trại Trường nầy đã khai giảng khóa Huấn Luyện Huynh Trưởng Vạn Hạnh đầu tiên vào dịp lễ Giáng Sinh năm 1973, do các Huynh Trưởng Nguyễn Văn Thục và Nguyễn Khắc Từ tổ chức.

Nơi đây năm 1995 các Huynh Trưởng GĐPTVN đã bầu lại Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPT Việt Nam.

Tại Hải Ngoại có Trung Tâm Huấn Luyện và Tu Học Thích Quảng Đức tại 1383 W. Baseline St., San Bernardino, CA 92411 thuộc Ban Hướng Dẫn GĐPTVNTHK. Là một cơ sở thuộc chủ quyền của Gia Đình Phật Tử, không thuộc Giáo Hội, Hội hay Tự, Viện nào hết.

Đó là những hoạt động là những mô hình độc đáo đáng được triển khai, nhân rộng ra chứng tỏ hìệu quả, sự lớn mạnh vững chắc của GĐPT qua các thời kỳ.

IV.- Kết luận : Gia Ðình Phật Tử đã, đang và sẽ luôn luôn cố gắng làm tròn sứ mệnh của mình. Mặc dù hiện nay tổ chức đang gặp nhiều khó khăn, trong nước không được chính thức hoạt động, không thể tập họp để bầu một Ban Hướng Dẫn Trung Ương cho đủ người có tài đức đãm nhận nhiệm vụ, các nơi thiếu ban Hướng Dẫn địa phương để trực tiếp tổ chức, chỉ đạo và đôn đốc mọi hoạt động nhằm phục hồi và phát triển tổ chức.

Ở nước ngoài, vẫn còn thiếu người lãnh đạo, thời gian qua có những thử thách, làm cho người ta có dịp đánh giá được lãnh đạo ở mặt đạo đức và tài năng. Hơn nữa, đời sống ở nước ngoài hiện nay có những suy tư, nhận thức khác biệt giữa Huynh Trưởng thế hệ trẻ được đào tạo ở nước ngoài và thế hệ già đã không bắt kịp những tiến bộ của thời đại. Mặc cảm và tự tôn chính là trở ngại lớn cho đà tiến thủ.

Những khó khăn đó làm cho Gia Ðình Phật Tử chậm bước, dĩ nhiên rồi cũng vượt qua nhưng phải có thời gian, người ta tưởng chừng như nó đang nằm yên trong giấc ngủ mùa đông, thật ra không phải vậy, nó vẫn hoạt động, như một ngọn lửa đang âm ỉ cháy, chờ cho ngọn gió đến thổi bùng lên.

Labor Day 1998

Ghi chú :

(1) Theo như anh Tâm Lạc Nguyễn Văn Thục cho biết, anh vào Nam khoảng tháng 10 năm 1949, sau đó anh sống bằng nghề dạy kèm con ông bà chủ hãng đĩa hát Asia , có tiền anh mới mở trường tư thục Gia Ðình Bổ Túc Học Vụ Chân Tri ở Bàn Cờ Sàigòn. Từ trường nầy, một số học sinh trở thành Ðoàn sinh, thầy cô giáo trở thành Huynh Trưởng của Gia Ðình Phật Hóa Phổ Chân Tri, sinh hoạt tại chùa Sùng Ðức ở Chợ Lớn, Sau dời về chùa Phật Quang của thầy Huyền Dung, thầy đổi tên là Gia Ðình Phật Tử Chánh Giác.

(2) Anh Nhật Minh Nguyễn Hữu Huỳnh nguyên là Phó Tổng Thư ký Hội Phật Học Nam Việt, anh cho biết khi Gia Ðình Chánh Tâm dời từ nhà Bác sĩ Nguyễn Văn Thọ về chùa Phước Hòa sinh hoạt, anh định lấy pháp danh của gia trưởng mới, để đặt lại tên của gia đình nầy là Gia Ðình Phật Tử Chánh Trí, nhưng bác ấy không muốn vậy, nên bác đổi ra là Gia Ðình Phật Tử Chánh Tín.

(3) Để cho được thống nhất GĐPT như ở Trung Việt, Giáo Hội Tăng Già Nam Việt cũng như Hội Phật Học Nam Việt đều muốn thống nhất thành một tổ chức do Hội Phật Học quản lý. Hồi đó - trước năm 1954 - người ta cho rằng GHTGNV có khuynh hướng thân kháng chiến, còn HPHNV nào là Đốc Phủ Sứ Mai Thọ Truyền, Trưởng Ty Vệ Sinh thành phố Bs Nguyễn Văn Thọ … là những công chức theo Pháp, cho nên chưa có người đủ tin cậy làm trung gian cho cả hai bên.

Gia Đình Phật Tử Nam Việt phải kể công đầu là Huynh Trưởng Tâm Lạc Nguyễn Văn Thục, kế đến anh Tâm Bửu Tống Hồ Cầm, nhưng đừng quên Nhật Minh Nguyễn Hữu Huỳnh là Phó TTK/HPHNV, đã lập GĐPT Chánh Tâm.

Tài liệu tham khảo :

- Kiêm Ðạt Lịch sử Gia Ðình Phật Tử Việt Nam, Phật Học Viện Quốc Tế, USA, 1981
- Thích Thiện Hoa 50 năm chấn hưng Phật giáo Việt Nam Phật Học Viện Quốc Tế, USA, 1987
- GÐPT Vĩnh Nghiêm Khóa tu học ANOMA, Việt Nam, 1993
- Nguyễn Văn Thục Lược sử Gia đình Phật Tử Việt Nam, Australia, 1994
- Ái Hữu Gia Ðình Phật Tử Vĩnh Nghiêm Hải Ngoại Ðặc San Vĩnh Nghiêm, USA, 1995
- Nguyễn Hữu Huỳnh Thử Tìm Hiểu Nguồn Gốc Gia Ðình Phật Tử, Việt Nam 1995
- Nhiều tác giả Gia Ðình Phật Tử Việt Nam - 50 năm xây dựng, Hương Quê Xuất Bản, USA, 1996
- Thích Quảng Trí Tiến trình hình thành và phát triển Gia Đình Phật Tử Việt Nam, http://gdptkiengiang.com

Hiệu đính 866407112019
866402122019
866412122019
866416122019

Cùng soạn giả:

Sách giáo khoa kỹ thuật :

- Kỹ Nghệ Họa Lớp 9, Chiêu Dương Xuất Bản (1971)
- Bài Tập Kỹ Nghệ Họa Lớp 8, 9. Khai Trí Xuất Bản (1972)

Sách Phật học

- Các bài Học Phật

Các tác phẩm Văn học và nghệ thuật:

- Văn Học Miền Nam (1623-1954)
- Báo Chí và Nhà văn Quốc ngữ Thời sơ khởi
- Văn Học Miền Nam 1954-1975 – 7 Tập
- Hai Mươi Năm Văn Học Miền Bắc 1954-1975 – 5 Tập
- Văn Học Việt Nam Cận và Hiện Đại -  7 Tập
- Các nhà văn Bắc, Trung làm báo ở Nam
- Hò Miền Nam
- Tân nhạc Việt Nam - Tập 1: Nhạc sĩ
- Tân nhạc Việt Nam - Tập 2: Ca sĩ
-Tìm hiểu về sân khấu Cải lương

Truyện ngắn, ký:

- Chiêm bái Phật tích tại Ấn Độ
- Một thời đã qua
- Thế Sự
- Trên Cành Chim Hót
- Truyện Của Tôi
- Dấu Xưa
- Rồng Hiện

Linh tinh:

- Thà chết vinh hơn sống nhục
- Tìm học Triết học Tây phương – 2 Tập

866416122019