Tôi vừa hiệu
đính xong bài Lược sử Gia Đình Phật Tử Việt
Nam, viết từ năm 2009 thì được điện thư của Trưởng Trần Minh Triết yêu cầu
tôi tham gia viết một bài với chủ đề “Gia Đình Phật Tử giữa Giáo Hội” hay Tăng
thân hoặc Tăng đoàn. Tôi định không tham gia vì vấn đề bao quát quá, thứ nữa tôi
đang trong quá trình hoàn tất đề tài “Tìm
học Triết học Tây Phương”, nhưng nghĩ lại nên góp một bàn tay với Trưởng
Triết vậy. Hơn nữa thực tế trong những năm sinh hoạt và nay trong khi hiệu đính
bài viết trên, tôi cũng có vài vấn nạn cần tìm giải đáp cho chính mình.
Khi tôi làm
Liên Đoàn Trưởng một Gia Đình Phật Tử vào năm 1960, một hôm có em Đoàn sinh tâm
sự với tôi: “Thầy Giám viện bảo là Gia Đình sinh hoạt buổi trưa ồn quá, làm mất
giấc nghỉ của Thầy”. Tôi tự nghĩ Thầy là người khai sinh ra gia đình nầy, bao
nhiêu năm các em vẫn đến chùa, gặp nhau trước giờ sinh hoạt thì vui đùa ồn ào đôi
chút từ trước đến nay vẫn thế. Nay Thầy nói với các em như vậy, đương nhiên là
Thầy muốn đuổi Gia Đình đi chỗ khác. Nghĩ như thế nên tôi liền đến một ngôi chùa
gần đó, xin vị trụ trì cho Gia Đình sinh hoạt. Vị trụ trì ấy cho biết: “Chúng tôi
cần giữ cho bản tự được thanh tịnh để dễ tu hành, các em sinh hoạt sẽ mất trang
nghiêm, thanh tịnh đi.” Vị trụ trì về sau giữ một chức vụ rất quan trọng trong
Phật Giáo ở trong nước, cũng như ở hải ngoại, có lúc người thành lập một ban điều
hành Gia Đình Phật Tử, anh em muốn tôi tham gia vào đó, tôi nhớ đến chuyện xưa
vị trụ trì ấy chẳng thiết tha gì Gia Đình Phật Tử, nên tôi từ chối tham gia. Đến
nay nhìn lại người chức nọ, kẻ chức kia cấp bậc đương nhiên có tương xứng với
chức vụ, nhưng ít thấy có thành tích đóng góp cho tổ chức.
Nói đến cấp
bậc, tôi nhớ tới Trưởng Tâm Hòa Ngô Mạnh Thu, một lần anh nói với tôi: “Dự vài
buổi họp, người ta phân biệt phải có cấp nọ cấp kia, không đồng cấp đi chỗ khác
chơi! Cậu với ta ở ngoài xã hội cũng có chút danh phận, được người ta biết tới.
Còn những anh chị em khác hãy nghĩ đến họ, những ai có khả năng, đạo hạnh phải
đề đạt họ được có cấp bậc xứng với tài trí, đức hạnh để đi họp hành, chung tay,
góp trí với những người khác.”
Trở lại vấn
đề trên, Bác Gia trưởng nói với tôi: “Chúng ta làm như không biết chi hết, khi
nào Thầy đặt vấn đề với Bác hay với chú. Lúc đó chúng ta sẽ tìm cách giải quyết.”
Nhưng rồi sau đó không thấy thầy Giám viện dạy bảo chi. Chuyện cũng lãng quên đi.
Thời thập niên
1950, tôi đi sinh hoạt Gia Đình Phật Tử Giác Minh tại Sàigòn, đơn vị nầy thuộc
Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam, những anh em khác nhìn chúng tôi như
thứ con ghẻ, họ cho rằng Gia Đình Phật Tử là tổ chức giáo dục con em của Phật tử,
còn quý Tăng có con em đâu mà thành lập đơn vị. Cụ thể trước đó vài năm Gia Đình
Phật Tử Chánh Giác sinh hoạt tại chùa Phật Quang thuộc Giáo Hội Tăng Già Nam Việt,
năm 1953 phải xáp nhập với Gia Đình Phật Tử Chánh Tín thuộc Hội Phật Học Nam Việt,
hai đơn vị nầy cải danh thành Gia Đình Phật Tử Chánh Đạo, sinh hoạt tại chùa
Phước Hòa do anh Nguyễn Văn Thục làm Liên Đoàn Trưởng, bác Võ Đình Dần làm Gia
Trưởng.
Về phía người
Bắc di cư vào Nam, Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt có chư Tăng lập chùa ở nhiều nơi
như Biên Hòa, Túc Trưng, Lộc Ninh, Banmêthuột, nơi nào có chùa, có Phật tử đi
chùa thì Gia Đình Phật Tử được thành lập, không kể các đơn vị ở Sàigòn, Gia Định
còn có GĐPT Giác Lâm, Giác Viên ở Hố Nai, Biên Hòa, Giác Hạnh ở Túc Trưng, Giác
Tâm ở Lộc Ninh, Giác Hưng Banmêthuộc. Còn
Hội Việt Nam Phật Giáo bị giới hạn Chi Hội nên ngoài GĐPT Minh Tâm tại trụ sở
Trung Ương chùa Phước Hòa, có Minh Tiến ở Chi Hội Trại Định Cư Phú Thọ Hòa và
Gia Đình khác ở Chi Hội Hạnh Thông Tây (Gò Vấp)…
Tổ chức Gia Đình
Phật Tử, khởi thủy nó được thành lập từ một gia đình, trong đó có người chủ gia
đình là Gia Trưởng. Đơn vị Gia Đình đầu tiên được hình thành tại nhà Bác sĩ Lê Đình
Thám, gồm có những con, những cháu và hàng xóm đã lấy pháp danh của Gia Trưởng
làm danh hiệu đơn vị là Gia Đình Phật Hóa Phổ Tâm Minh.
GĐPT Giác
Minh thành lập tại chùa Giác Minh nên quý vị Tăng như Đại Đức Thích Thanh Cát,
Thích Đức Nhuận, Thích Chính Tiến là Gia Trưởng của Gia Đình nầy. Chùa Linh Sơn
tại Ngã Tư Trung Chánh, Hóc Môn. Đại Đức Thích Từ Sơn trụ trì chùa là Gia Trưởng
của Gia Đình Phật Tử Giác Sơn.
GĐPT Giác
Minh thành lập tại chùa Giác Minh 578 Phan Thanh Giản Sg năm 1955
Ở các Hội,
Chi Hội Phật Giáo một Hội viên được đề cử giũ chức vụ Gia Trưởng, có những hạn
chế vì GĐPT là đơn vị Thanh, Thiếu, Đồng Niên sinh hoạt cần có những người trẻ,
nhất là am hiểu phong trào, nên Đại Hội Huynh Trưởng GĐPT Toàn quốc năm 1964, đã
thay đổi ấn định ở Điều 7: Nhiệm vụ và
liên lạc. Mục C. Cấp Gia Đình.
1. Gia Trưởng:
b) Nếu Liên Ðoàn Trưởng từ 30 tuổi trở lên có đủ
tư cách và uy tín với Ban Ðại Diện Giáo Hội cấp Xã, Phường hay Chi, Khuôn
có thể kiêm chức vụ Gia Trưởng
Gia Trưởng,
là người có đủ tư cách để làm việc với Hội hay Chi hội sở tại và có đủ kinh
nghiệm sinh hoạt với GĐPT.
Đơn vị Gia Đình
liên quan trực tiếp với ngôi chùa sở tại. Viện chủ hay Chủ tự hay Trụ trì là vị
quản lý chùa. Gia Đình Phật Tử sinh hoạt tại chùa nào, nhất thiết phụ thuộc vào
chùa đó.
Khi mới đặt
chân đến Mỹ, nơi tôi định cư không có chùa, nhưng đã có vài thanh niên có đạo tâm
đã tổ chức lễ Phật Đản, thỉnh HT. Thích Mãn Giác từ Cali sang chủ lễ, nơi hành
lễ mượn hội trường của YMCA (Young Men’s Christian Association), có khi thỉnh Hòa
Thượng Giác Nhiên cũng từ California sang, mượn Hội trường của một Chung cư tổ
chức hành lễ, dần dần có Phật tử cho mượn nhà thiết trí Bàn Phật, lễ Phật hàng
tuần, thỉnh Hòa Thượng Trí Chơn từ Phật Học Viện Quốc Tế tại Cali đến hành lễ đầu
năm, Phật Đản, Vu Lan rồi lập Hội Phật Giáo, kiến tạo chùa thỉnh sư trụ trì, các
Phật tử đi chùa có con em từng sinh hoạt Gia Đình Phật Tử ở Việt Nam, đã quy tụ
lại thành lập Gia Đình Phật Tử. Hội Phật Giáo cũng như Chùa không thuộc Giáo Hội
nào. Bởi vì theo luật lệ ở Mỹ, có 3 người là có thể thành lập Hội đoàn, làm đơn,
đóng lệ phí là có “danh chánh ngôn thuận”, hợp pháp. Còn Gia Đình Phật Tử nầy tự
tìm với vài đơn vị khác, thành lập một Miền nằm trong Ban Hướng Dẫn Trung Ương
của một trong những Ban Hướng Dẫn Trung Ương của GĐPTVN tại Hoa Kỳ.
Tôi muốn tìm
hiểu GĐPT nào đã được thành lập đầu tiên tại Hoa Kỳ, nhân duyên nào đã hình thành
đơn vị ấy. Được biết có Gia Đình Phật Tử Cựu Kim Sơn thành lập tại Niệm Phật Đường
Từ Quang của ĐĐ. Thích Tịnh Từ, tại San Francisco vào mùa Hè năm 1976. Gia Đình
Phật Tử Long Hoa được thành lập vào mùa Đông năm 1976 tại chùa Việt Nam, Los
Angeles do TT Thiên Ân là viện chủ. Vào năm 1976, Gia Đình Phật Tử Hoa Thịnh Đốn
đã quy tụ sinh hoạt nơi chùa Giác Hoàng tại Washington, DC, thuộc Hội Phật Giáo
Bắc Mỹ, do ĐĐ Giác Đức trụ trì, chính thức làm lễ ra mắt vào Vu Lan năm 1977.
GĐPT Cựu Kim
Sơn thành lập tại San Francisco năm 1976
GĐPT Long Hoa thành lập tại chùa Việt Nam ở Los Angeles năm 1976
GĐPT Thiện Sinh
Giác Hoàng ở Washingtong DC thành lập vào cuối năm 1976
Có những chùa,
viện nằm trong hệ thống tổ chức của một Giáo Hội, GĐPT nào sinh hoạt dưới mái
chùa đó, đương nhiên là phải nằm trong hệ thống tổ chức của Giáo Hội đó. Còn những
tự, viện không nằm trong hệ thống tổ chức của Hội hay Giáo Hội nào, Gia Đình Phật
Tử nào sinh hoạt tại những nơi nầy, Ban Huynh Trưởng mà nhất là Gia Trưởng hay
Liên Đoàn Trưởng có thể chọn lựa Ban Hướng Dẫn thích hợp để sinh hoạt. Như vậy
dễ dẫn đến phe phái, tạo ra phe phái đương nhiên có điều không tốt xảy ra.
Thực tế cho
thấy những trường hợp trên đã có, nhưng đó chỉ là biểu hiện ở mặt nổi, còn mặt
khác, Gia Đình Phật Tử nào cũng theo đúng chương trình đào tạo các thành viên
trở thành những Phật tử chân chánh để làm tốt Đạo, đẹp Đời.
Vài Gia Đình
Phật Tử thành lập dưới mái chùa của chư Tăng miền Bắc. Chư Tăng theo xưa đặt tên
là Gia Đình Thiện Sinh hay Gia Đình Phật Tử Thiện Sinh, bắt các em tụng kinh
Thiện Sinh. Tuy nhiên hầu hết quý Thầy khác, để cho Gia Đình Phật Tử sinh hoạt
theo đúng Nội Quy, thống nhất tụng kinh của Gia Đình Phật Tử, nội dung kinh đơn
giản cho các em Oanh Vũ lên 6, lên 7 cũng hiểu được, làm được.
Những thành
viên của Gia Đình Phật Tử đã xuất gia như Hòa Thượng Thích Tâm Thanh, Thượng Tọa
Từ Lực, Kiến Khai, Đại Đức Phổ Hòa… Sư bà Hải Triều Âm, Sư cô Huệ Tâm, Tịnh Ngọc
…. Chư Tăng đã chăm sóc vun bồi cho phong trào Gia Đình Phật Tử như Hòa Thượng
Thích Thiện Minh, Thiện Hoa, Minh Châu, Tịnh Từ, Sư ông Trí Hiền những vị ấy
không xuất thân từ GĐPT, nhưng có tấm lòng với phong trào GĐPT, dành nhiều Phật
sự cho GĐPT. Chư vị ấy thuộc Giáo Hội khác nhau, mỗi vị có thể có pháp môn tu
khác nhau như vị tu Thiền, vị tu Tịnh, nhưng đều là Tăng sĩ Phật Giáo Việt Nam.
Ni sư Tịnh
Nguyện, viện chủ chùa Giác Hải ở Quận 10,Tp HCM, năm 1964 Ban Hướng Dẫn Trung Uơng
GĐPT Việt Nam mở Khóa huấn luyện Huynh Trưởng A Dục, Ni sư Tịnh Nguyện cùng vài
Ni cô khác, ghi danh theo dự khóa huấn luyện đầu tiên của ngành Nữ nầy, do chị
Hoàng Thị Kim Cúc làm Trại trưởng. Vào đầu thập niên 1990, Gia Đình Phật Tử vùng
Sàigòn phục hoạt, Ni sư Tịnh Nguyện đã cho thành lập ngay tại chùa Giác Hải của
sư cô GĐPT Giác Hạnh, do Bác Kim Đơn làm Gia trưởng. GĐPT Giác Hạnh sinh hoạt vũng
mạnh từ đó đến nay.
Thầy Thích Từ
Lực sinh năm 1943 tại Thừa Thiên Huế, năm 1957 lên 14 tuổi tham gia sinh hoạt GĐPT
Lương Văn do Bác Bạch Văn Tuần làm Gia Trưởng, di tản sang Mỹ năm 1975, đến năm
1977 quy y với Thượng Tọa Tịnh Từ tại Niệm Phật Đường Từ Quang, San Francisco. Năm
1985, lập Trung tâm Phật Giáo Hayward, năm 2000, kiến thiết chùa Phổ Từ, thành
lập các GĐPT Chánh Tâm, Chánh Đức, Chánh Hòa. Năm 1994, được Thiền sư Nhất Hạnh,
Làng Mai, công nhận là Giáo Thọ. Thầy chẳng những gầy dựng một số GĐPT sinh hoạt
tại tự viện của Thầy, mà còn tham gia nhiều sinh hoạt, giúp đỡ các sinh hoạt GĐPT,
vừa mới cho phép giúp Ái Hữu GĐPT Vĩnh Nghiêm Hải ngoại tổ chức Đại hội Lưỡng
Niên vào các ngày 18, 19 và 20-10-2019 tại chùa Phổ Từ. Thầy luôn giăng tay đón
nhận, giúp đỡ các tổ chức GĐPT không phân biệt Giáo Hội, Tăng Đoàn hay Tăng Thân.
Trong tôi
còn mãi hình ảnh Bác Hiền thỉnh thoảng ngồi dãi Đông lang nhìn sang Chánh điện
chùa Giác Minh, Bác nở nụ cười an lạc khi nhìn thấy các em Oanh Vũ GĐPT Giác
Minh học tập, chơi đùa trong Chánh đìện, những nụ cười đó đã thúc đẩy Bác Hiền
đến với GĐPT sau nầy.
Năm 8 tuổi, ảnh
hưởng gia phong và chí xuất trần thôi thúc, Bác Hiền được phép song thân cho xuất
gia hành điệu tại chùa Quảng Bá, một trong những ngôi chùa nổi tiếng của Miền Bắc.
Sau 1954, Bác Hiền di cư vào Nam, tu học tại chùa Giác Minh. Sau biến cố lịch sử
năm 1963, Bác Hiền sang Nhật du học, cư trú tai Đông Hải Thiền Tự (Tokai Ji)
Tokyo, Nhật Bản. Năm 1968, trở nên Thầy hành đạo tại Lâm Tế Tăng Đường (Rinzai
Ji) tại Shizuoka, một Thiền Đường nổi tiếng ở Nhật. Tại đây, Thầy đảm nhiệm những
chức vụ như điều khiển Tăng Đường, quản nhiệm Thiền Viện, và trở thành một
trong những Nghị viên của Tăng Đường phái Lâm Tế tại Nhật Bản, một vinh dự đầu
tiên dành cho người ngoại quốc, kể từ sau mấy trăm năm Thiền Tôn phái Lâm Tế được
thành lập tại Nhật.
Sau biến cố
1975, không thể ngoảnh mặt làm ngơ trước lớp lớp người Việt tị nạn đi tìm tự do,
đang bơ vơ trên đất mới, Thầy rời bỏ Tăng Đường, xuống núi hoằng dương Phật
pháp... Năm 1978, Thầy sang Washington, DC, Hoa Kỳ, hợp lực với Đại Đức Giác Đức
thành lập Buddhist Social Service đón tiếp dân tị nạn. Nỗi ưu tư lớn của Thầy
là hướng về thế hệ Phật Giáo trẻ trong tương lai. Thầy lặn lội từ Bắc xuống
Nam, thành lập, cố vấn, chỉ đạo các Gia Đình Phật Tử Trúc Lâm (PA), Giác Hoàng,
Huyền Quang, Quang Minh, Bồ Đề, Vạn Hạnh, Minh Đức…
Thầy đã giúp
đỡ GĐPT không phân biệt Giáo Hội. Người ta cng tôn xưng Thầy là Sư Ông. Tôi vẫn
có niềm hối tiếc với Sư Ông. Năm 2001, tôi đã mua vé khứ hồi dự Hội Ngộ Lưỡng Niên
của Ái Hữu GĐPT Vĩnh Nghiêm Hải Ngoại, tổ chức tại chùa Pháp Quang của Sư Ông,
nhưng giờ chót ngoài ý muốn tôi đã không tham dự được, Sư Ông và tôi có cùng vị
Thầy, ngày 8-8-2010, Sư Ông Trí Hiền, Đệ nhất Phó Thượng Thủ Giáo Hội Phật Giáo
Việt Nam Trên Thế Giới, Cố Vấn Hội Đồng Điều Hành Gia Đình Phật Tử thuộc Giáo Hội
Phật Giáo Việt Nam Trên Thế Giới, Cố Vấn Ban Hướng Dần Trung Ương GĐPT Việt Nam
Tại Hoa Kỳ, Cố vấn Giáo Hạnh Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Tịnh Khiết, Cố vấn AH/GĐPT
Vĩnh Nghiêm Hải Ngoại, Cố vấn Giáo Hạnh GĐPT Pháp Quang, Viện chủ Chùa Pháp
Quang, viên tịch như vậy vĩnh viễn tôi chẳng còn cơ hội gặp Sư Ông, để tán thán
công đức ngài đã vun bồi cho GĐPT Việt Nam tại Hải ngoại nói riêng và GĐPT Việt
Nam nói chung.
Sư Ông Trí Hiền,
ảnh chụp năm 2001 tại chùa Pháp Quang, Grand Prairies, Texas
Đã trên 70 năm
Gia Đình Phật Tử được hình thành, mỗi thời kỳ xã hội, chánh trị có khi thuận
duyên, có khi nghịch cảnh. Gia Đình Phật Tử sinh hoạt trong Giáo Hội nọ hay Giáo
Hội kia, hoặc Hội Phật Giáo địa phương nầy hay địa phương khác, ở quốc gia nầy
hay quốc gia khác, nhưng vẫn mặc áo Lam, cùng đeo huy hiệu Hoa Sen Trắng, nên
phong trào Gia Đình Phật Tử vẫn tiến tới thích hợp với hoàn cảnh. Từ những nghịch
cảnh đưa người Việt định cư khắp nơi trên thế giới, Gia Đình Phật Tử cũng góp mặt
mọi nơi, để ươm mầm chủng tử Phật, góp phần xây dựng xã hội an vui, hòa bình thế
giới.
Tự dưng tôi
có liên tưởng Gia Đình Phật Tử, hơn 70 năm rồi, hơn một đời người rồi. Nhìn lại
Gia Đình Phật Tử khác chi Cành hoa tầm gửi, tốt đẹp xinh tươi trên những loại
thân cây khác.
8664091119
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét